Chứng khoán phái sinh có lẽ là khái niệm quen thuộc với nhiều nhà đầu tư. So với đầu tư vào loại hình chứng khoán thông thường, nhà đầu tư sẽ phải đợi đến ngày giao dịch T+2 chứng khoán về tài sản và chỉ sinh lời khi thị trường tăng, thế nhưng với chứng khoán phái sinh nhà đầu tư sẽ nhận được cơ hội sinh lời trong cả lúc thị trường tăng, lẫn giảm, hơn nữa còn tạo đòn bẩy vượt trội để kiếm lợi nhuận cho mình.
Vậy việc đầu tư chứng khoán phái sinh liệu có đơn giản hay không và làm thế nào để công việc đầu tư được thuận lợi, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu và đưa ra chiến lược đầu tư chứng khoán phái sinh hiệu quả nhất.
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính có giá trị phụ thuộc vào tài sản cơ sở. Đây là một loại hợp đồng tài chính được thực hiện giữa hai bên để thanh toán hoặc chuyển nhượng tài sản cơ sở theo một mức giá. Giá cả sẽ được thỏa thuận vào một thời điểm nào đó trong tương lai. Trong suốt thời hạn của hợp đồng này, giá trị của chứng khoán phái sinh sẽ luôn dao động theo giá của tài sản cơ sở của nó (loại tài sản cơ bản trong có thể là hàng hóa nông nghiệp, kim loại hoặc các công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, v.v…)
Xem thêm: Đầu tư chứng khoán phái sinh cần bao nhiêu tiền?
Sản phẩm chứng khoán phái sinh trên thị trường Việt Nam
Chứng khoán phái sinh 4 loại:
– Hợp đồng kỳ hạn: Là thỏa thuận giữa 2 bên tham gia giao dịch một loại tài sản ở một thời điểm nào đó trong tương lai với mức giá được xác định ở thời điểm hiện tại.
– Hợp đồng tương lai: Là hợp đồng được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán.
– Hợp đồng quyền chọn: Những hợp đồng được nắm giữ được quyền chọn, tuy nhiên không có quyền mua hay bán một loại tài sản cơ sở ở một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá được xác định trước. Bên bán hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện giao dịch khi nắm giữ hợp đồng thực hiện quyền chọn. Đây là loại hợp đồng quyền chọn bên mua và bên bán.
– Hợp đồng hoán đổi: Là thỏa thuận giữa 2 bên về việc hoán đổi nguồn tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai. Đây là hợp đồng quy định rõ lúc nào là thời điểm thích hợp để hoán đổi dòng tiền, theo đó đưa ra những phương pháp tính toán cụ thể.
Chiến lược đầu tư chứng khoán phái sinh
Chiến lược đầu tư chứng khoán phái sinh
Giao dịch đầu cơ theo xu thế của giá tài sản
Đây là chiến lược đầu tư phổ biến nhất. Trong khi những người muốn phòng ngừa rủi ro không mong muốn cho người khác thì những nhà đầu cơ là những người sẵn sàng chấp nhận những rủi ro đó. Mục đích chính của đầu cơ là tạo ra lợi nhuận. Trên thực tế, chứng khoán phái sinh là công cụ phù hợp với mục đích đầu cơ dựa trên giá của hàng hóa và tài sản tài chính và các yếu tố như lãi suất, chỉ số thị trường chứng khoán hoặc tỷ giá hối đoái. Đầu tư vào các công cụ phái sinh giúp giảm đáng kể chi phí so với giao dịch hàng hóa hoặc tài sản trên thị trường cơ sở, do đó tiềm năng sinh lời sẽ hứa hẹn một khoản lợi nhuận lớn.
Ví dụ: Một nhà đầu tư đầu tư vào cổ phiếu giá dầu vì cho rằng nhu cầu tăng cao hoặc lượng cung giảm có khả năng đẩy giá dầu lửa tăng mạnh trên thị trường. Vì mua và cất giữ những mã cổ phiếu này sẽ đòi hỏi nhiều chi phí vậy nên các nhà kinh doanh quyết định mua hợp đồng tương lai cho cổ phiếu giá dầu cho phép anh ta nhận giao dầu vào ngày đáo hạn hợp đồng trong khi tiền thanh toán được cố định ở mức đã biết. Nếu giá cổ phiếu tăng trên thị trường cơ sở, giá trị của hợp tương lai cũng sẽ tăng và nhà đầu tư có thể thu về lợi nhuận khi bán lại hợp đồng tương lai đó hoặc bán số cổ phiếu mà đã mua được.
Đầu cơ vào chứng khoán phái sinh sẽ góp phần tăng tính thanh khoản trên thị trường bởi việc đầu cơ là chắc chắn sẽ phải chấp nhận rủi ro. Mặt khác, đầu cơ cũng tiềm ẩn những rủi ro không nhỏ cho cả người thực hiện lẫn cả trên thị trường nói chung.
Đầu tiên, nếu nhà đầu cơ dựa trên những thông tin sai lệch trên thị trường, dẫn đến hiện tượng giao dịch nhiễu, điều này có thể làm giá trị của tài sản trên thị trường giảm. Chứng khoán phái sinh là sử dụng nhiều đòn bẩy tài chính cao, trong điều kiện thuận lợi nào đó có thể tham gia mức sinh lời, thêm vào đó có thể khiến nhà đầu cơ chịu nhiều tổn thất về vấn đề tài chính, vậy nên nếu muốn sử dụng cách này để đầu tư chứng khoán phái sinh bạn nên theo dõi thị trường tài chính thường xuyên, giám sát chặt chẽ các cơ quan quản lý tiếp nhận đầu tư.
Phòng ngừa rủi ro đối với danh mục đầu tư
Đây là một chiến lược phù hợp cho các nhà đầu tư có danh mục vốn chủ sở hữu mở rộng và danh mục đầu tư đó cho thấy một số mối tương quan với chỉ số tổng thể. Các nhà đầu tư sẽ đợi thị trường giảm, nhưng họ sẽ không muốn bán danh mục cổ phiếu của mình, họ sẽ bán các hợp đồng tương lai để bảo vệ danh mục đầu tư của mình. Ví dụ, một người nông dân bán một hợp đồng tương lai để giá cây trồng của anh ta sẽ được cố định trong vụ thu hoạch trong tương lai. Người mua tiềm năng này có thể là một công ty thực phẩm muốn mua nguyên liệu đầu vào hoặc một nhà đầu cơ, họ sẽ tham gia vào một hợp đồng kỳ hạn để bán ngoại tệ đó cho ngân hàng và nhận về một lượng đồng nội tệ được xác định từ trước.
Vậy nên, các cá nhân hay tổ chức muốn tham gia vào hợp đồng chứng khoán phái sinh là để bảo vệ mình trước những rủi ro xảy ra với giá trị tài sản hoặc các khoản nợ mà họ nắm giữ. Những giao dịch trên hợp đồng chứng khoán phái sinh phải đảm bảo sự sụt giảm của tài sản, chẳng hạn sẽ được bù đắp bằng sự gia tăng giá trị của hợp đồng chứng khoán phái sinh. Điều này thường đạt được bằng việc giữ một vị thế chứng khoán phái sinh đối lập với tài sản cơ sở mà họ nắm giữ hiện tại.
Giao dịch chênh lệch giá
Là giao dịch giúp chúng ta tạo ra lợi nhuận phi rủi ro bằng việc khai thác, tận dụng hiện tượng định giá sai trên thị trường. Ví dụ đơn giản là nhà đầu tư có thể mua tài sản với giá rẻ ở một địa điểm, cùng với đó thời gian thu xếp đến bán chính tài sản đó ở những địa điểm khác với giá cao hơn. Loại giao dịch này cũng có thể xảy ra với những loại chứng khoán phái sinh. Ở đây cơ hội kinh doanh chênh lệch giá thường sẽ xuất hiện do một sản phẩm phái sinh có thể định giá dựa trên quy mô khác nhau, có thể là sử dụng nguồn số liệu khác nhau cho cùng một tham số thành phần.
Thế nhưng, cần lưu ý một điều đó là cơ hội chênh lệch giá như vậy sẽ không có khả năng duy trì lâu bởi vì nhiều nhà kinh doanh lợi dụng lúc chênh lệch giá sẽ cùng lúc mua vào tài sản ở thị trường được giao dịch với giá thấp hơn thị trường khác với giá cao hơn. Qua đó, xóa bỏ cách chênh lệch trong việc định giá. Bên cạnh đó, với sự phát sinh của các loại phí giao dịch, những người chơi lớn trên thị trường có thể hưởng lợi từ các cơ hội đó.
Với những đặc điểm trên thì việc giao dịch chênh lệch giá sẽ tạo thuận lợi cho cơ chế hình thành giá, điều chỉnh được sự chênh lệch giá khi mua bán trong khoảng thời gian ngắn. Mục đích của việc giao dịch chênh lệch giá sẽ hướng đến mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận mà không phải chịu những rủi ro không đáng có. Việc của những người tham gia đó là làm cho cơ chế hình thành giá hiệu quả hơn và sẽ không tạo nên tác động gì mang tính hệ thống. Thông thường những hành vi đó được coi là phản ứng với giao dịch nhiễu hơn là giao dịch dựa trên những phân tích cơ bản. Tương tự với hoạt động đầu cơ, giao dịch chênh lệch giá cũng giúp thị trường đạt được mức thanh khoản cao hơn.
Ngày đáo hạn của chứng khoán phái sinh là ngày nào?
Ngày đáo hạn của chứng khoán phái sinh trong tiếng anh là Expiration date, là ngày cuối cùng có hiệu lực của các hợp đồng phái sinh (hợp đồng tương lai hoặc hợp đồng quyền chọn). Trước hoặc vào ngày đó, nhà đầu tư phải quyết định phải làm gì với vị thế của mình. Trước khi hết hạn, người nắm giữ hợp đồng có thể chọn thực hiện quyền chọn thoát khỏi vị thế vì lãi hoặc lỗ, hoặc để nguyên hợp đồng vô giá trị cho đến khi đáo hạn. Khác với thị trường chứng khoán cơ sở, mỗi hợp đồng tương lai trong phái sinh đều có một ngày hết hạn cụ thể. Vào ngày này, hợp đồng không còn được giao dịch và thanh toán bằng tiền mặt.
Tại thời điểm này, khách hàng có thể mua hoặc bán các hợp đồng này đến ngày giao dịch cuối cùng (tương ứng với ngày hết hạn của hợp đồng). Vào ngày đáo hạn, tất cả các vị thế đang mở cửa hợp đồng đáo hạn sẽ được xem là đóng vào cuối ngày. Tất cả các khoản lãi/lỗ được trả vào tài khoản của nhà đầu tư vào ngày hôm sau. Ngày hết hạn của hợp đồng tương lai được quy định là thứ năm lần thứ ba của tháng hết hạn hợp đồng. Trong đó các tháng đáo hạn hợp đồng lần lượt là các tháng hết hạn là các tháng hiện tại, tháng tiếp theo và tháng cuối cùng của hai quý trước.
Những công ty kinh doanh chứng khoán phái sinh trên thị trường
Trên thị trường hiện nay, các công ty chứng khoán có đủ điều kiện kinh doanh chứng khoán phái sinh trên thị trường chứng khoán gồm:
– CTCP Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSC)
– CTCP Chứng khoán Sài Gòn SSI (SSI)
– CTCP Chứng khoán VPS (VPS)
– CTCP Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC)
– CTCP Chứng khoán VNDIRECT (VNDIRECT)
– CTCP Chứng khoán Bản Việt (VCSC)
– CTCP Chứng khoán KIS Việt Nam (KIS)
– Công ty TNHH Chứng khoán Yuanta Việt Nam (YSVN)
– CTCP Chứng khoán MB (MBS)
– Công ty TNHH Chứng khoán ACB (ACBS)
– CTCP Chứng khoán Ngân hàng Công thương Việt Nam (Vietinbank Securities)
– Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCBS)
– CTCP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC)
– CTCP Chứng khoán Tân Việt (TVSI)
– CTCP Chứng khoán FPT (FPTS)
– CTCP Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV)
– Công ty TNHH Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MAS)
Xem thêm:
- Chứng khoán phái sinh hợp đồng tương lai có lợi gì cho nhà đầu tư
- Kinh nghiệm đầu tư hàng hóa phái sinh
Lời kết
Như vậy vừa rồi tôi đã chia sẻ đến bạn đọc về Chiến lược đầu tư chứng khoán phái sinh cùng với đó là một vài câu hỏi xoay quanh về loại tài sản này. Hy vọng bài viết sẽ đem đến cho bạn kiến thức hữu ích về kinh tế cũng như về đầu tư tài chính. Nếu có thắc mắc gì về kiến thức chứng khoán, hãy truy cập ngay website daututietkiem.vn bạn nhé!
