Trái phiếu quốc tế là gì? Các loại trái phiếu quốc tế trên thị trường?

0
Trái phiếu

Trái phiếu quốc tế là một kênh đầu tư được đánh giá rất tiềm năng đối với các nhà đầu tư. Trên thị trường hiện nay, có rất nhiều loại trái phiếu được phát hành, trong đó, trái phiếu quốc tế là một khoản đầu tư sinh lời tương đối lớn và thu hút được rất nhiều nhà đầu tư quan tâm. Tuy nhiên, trước khi quyết định tham gia thị trường nhà đầu tư cần phải trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về loại trái phiếu này. Vậy trái phiếu quốc tế là gì? Trên thị trường hiện nay có những loại trái phiếu quốc tế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau để hiểu rõ hơn nhé.

Trái phiếu quốc tế là gì?

Trái phiếu quốc tế (Global bond hoặc International bond), là chứng chỉ vay nợ được phát hành trên thị trường vốn quốc tế, nhằm mục đích huy động vốn từ các nhà đầu tư trên thế giới. Nhà phát hành trái phiếu quốc tế có thể là chính phủ, chính quyền địa phương, các tổ chức kinh tế của một nước hay các tổ chức tài chính quốc tế,…

Có thể hiểu một cách đơn giản, trái phiếu quốc tế chính là loại trái phiếu được phát hành nhằm mục đích huy động tối đa nguồn vốn của nhà đầu tư ở các nước khác bởi chính phủ, chính quyền địa phương hoặc tổ chức tài chính quốc tế.

Trái phiếu quốc tế là chứng chỉ vay nợ

Trái phiếu quốc tế là chứng chỉ vay nợ

Trái phiếu quốc tế có đặc điểm gì?

  • Nhà phát hành trái phiếu quốc tế có thể là chính phủ, chính quyền địa phương hoặc các tổ chức tài chính quốc tế
  • Nhà phát hành có thể sử dụng nhiều loại trái phiếu quốc tế khác nhau để phát hành trái phiếu ra thị trường vốn quốc tế.
  • Có thể cung cấp đồng thời trái phiếu quốc tế tại nhiều thị trường vốn như châu Mỹ, châu Âu, châu Á…

Phân loại trái phiếu quốc tế

Hiện nay, Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại trái phiếu quốc tế khác nhau. Trong đó, trái phiếu nước ngoài và trái phiếu châu Âu là hai loại trái phiếu cơ bản trên cơ sở thị trường phát hành:

Trái phiếu nước ngoài

Là loại trái phiếu do một nước này phát hành trên thị trường vốn của một nước khác bằng chính đồng tiền của nước mà trái phiếu được phát hành. Lúc này, người phát hành phải tuân thủ hệ thống pháp lý về phát hành chứng khoán của nước đó. 

Ví dụ: Nhật Bản phát hành trái phiếu quốc tế trên thị trường vốn của nước Úc bằng chính đồng tiền Yên và bắt buộc phải tuân thủ hệ thống pháp lý của nước Úc.

Tùy từng quốc gia mà loại trái phiếu này sẽ có các tên gọi khác nhau. 

Ví dụ: Trái phiếu nước ngoài tại Anh sẽ được gọi là Bulldogs và trái phiếu nước ngoài chào bán tại Mỹ được gọi là Yankee.

Trái phiếu châu Âu

Là loại trái phiếu được đồng thời phát hành tại nhiều nước, ở nhiều trung tâm tài chính quốc tế, loại trái phiếu này thường được phát hành bằng đồng tiền khác với đồng tiền của nước mà trái phiếu được bán ra ở đó.

Phần lớn các công ty đa quốc gia, các công ty lớn, các chính phủ các nước, các doanh nghiệp nhà nước và các tổ chức quốc tế hiện nay đều có thể phát hành trái phiếu châu Âu. 

Các loại trái phiếu châu Âu đều là trái phiếu vô danh và được đảm bảo thanh toán.

Các quy định của pháp luật về việc phát hành trái phiếu quốc tế

Căn cứ theo Nghị định 163/2018/NĐ-CP việc phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế được quy định sau đây:

Điều kiện phát hành trái phiếu quốc tế

Trái phiếu phát hành ra thị trường quốc tế cần đáp ứng các điều kiện được quy định tại Điều 18 Nghị định 163 như sau:

“1. Đối với trái phiếu không chuyển đổi hoặc trái phiếu không kèm theo chứng quyền:

  1. a) Doanh nghiệp phát hành là công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam;
  2. b) Đáp ứng điều kiện phát hành trái phiếu theo quy định tại thị trường phát hành;
  3. c) Phương án phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế được cấp có thẩm quyền phê duyệt và chấp thuận theo quy định tại Điều 19 Nghị định này;
  4. d) Đáp ứng quy định về quản lý ngoại hối và quy định của pháp luật về quản lý vay, trả nợ nước ngoài của doanh nghiệp;

đ) Đáp ứng tỷ lệ an toàn tài chính, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

  1. Đối với trái phiếu chuyển đổi hoặc trái phiếu kèm chứng quyền:
  2. a) Doanh nghiệp phát hành là công ty cổ phần đáp ứng các điều kiện phát hành quy định tại khoản 1 Điều này;
  3. b) Đáp ứng quy định về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài theo quy định hiện hành của pháp luật;
  4. c) Các đợt phát hành trái phiếu chuyển đổi phải cách nhau ít nhất sáu tháng.”

Phê duyệt, chấp thuận phương án phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế

Tại Điều 19, Nghị định 163 quy định cụ thể đối với việc Phê duyệt, chấp thuận phương án phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế như sau:

  • Đối với công ty cổ phần, cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án phát hành trái phiếu thực hiện theo Điều lệ của công ty. Trường hợp Điều lệ của công ty không quy định khác thì Hội đồng quản trị có quyền phê duyệt phương án phát hành trái phiếu nhưng phải báo cáo Đại hội đồng cổ đông tại cuộc họp gần nhất theo quy định tại khoản 4 Điều 127 Luật doanh nghiệp. Riêng đối với phương án phát hành trái phiếu chuyển đổi, phương án phát hành trái phiếu kèm theo chứng quyền phải được Đại hội đồng cổ đông phê duyệt.
  • Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn, cấp có thẩm quyền phê duyệt, phương án phát hành trái phiếu là Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty theo Điều lệ của công ty.
  • Đối với doanh nghiệp nhà nước, ngoài thẩm quyền phê duyệt theo quy định tại khoản 2 Điều này, phương án phát hành trái phiếu phải được cơ quan đại diện chủ sở hữu chấp thuận theo quy định của pháp luật về việc huy động vốn nước ngoài của doanh nghiệp nhà nước.

Tổ chức phát hành trái phiếu

Tổ chức phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế được thực hiện theo quy định tại Điều 20, Nghị định 163, như sau:

  • Doanh nghiệp phát hành trái phiếu thực hiện công bố thông tin trước phát hành và công bố thông tin kết quả phát hành theo quy định tại Điều 27 và Điều 28 Nghị định này.
  • Quy trình, thủ tục tổ chức phát hành trái phiếu thực hiện theo quy định tại thị trường phát hành.

Có nên đầu tư vào trái phiếu quốc tế hay không?

Trên thị trường hiện nay, trái phiếu quốc tế là kênh huy động vốn thu hút nhiều nhà đầu tư nhờ sở hữu một số đặc điểm nhất định. Tuy nhiên, câu hỏi mà nhiều nhà đầu tư đặt ra là có nên đầu tư vào trái phiếu quốc tế hay không ?

Có nên đầu tư vào trái phiếu quốc tế không?

Có nên đầu tư vào trái phiếu quốc tế không?

Có thể thấy, trái phiếu quốc tế có ưu điểm là khả năng huy động vốn lớn, thời gian thanh toán dài. Tuy nhiên, tất cả những điều này đều phụ thuộc vào tình hình thực tế của nhà phát hành trái phiếu và thể hiện rõ ở hệ số tín nhiệm của nhà phát hành và bản cáo bạch,…

Bên cạnh đó, nhà đầu tư có thể gặp phải một số rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu quốc tế sau đây:

Rủi ro về lãi suất

Nhà đầu tư sẽ phải chịu rủi ro lãi suất. Giá thị trường hay giá trị bán lại của trái phiếu sẽ giảm khi lãi suất tăng. Chẳng hạn, khi lãi suất đã tăng lên 5% một nhà đầu tư sở hữu trái phiếu 10 năm chỉ trả 4%. Rất ít nhà đầu tư muốn mua trái phiếu trong trường hợp này trừ khi có khoản giảm giá để bù đắp chênh lệch lợi nhuận so với lãi suất.   

Rủi ro lạm phát

Khi mua trái phiếu với lãi suất đã được định trước thì giá trị thực của trái phiếu được xác định bằng cách khấu trừ mức lạm phát từ lợi suất. 

Ví dụ: Một nhà đầu tư mua một trái phiếu với lãi suất 7% trong thời gian lạm phát là 3% thì lợi nhuận thực tế của nhà đầu tư sẽ chỉ là 4%. 

Rủi ro tiền tệ

Khi đầu tư vào trái phiếu nước ngoài thì rủi ro tiền tệ là rủi ro luôn có sẵn. Chẳng hạn khi trái phiếu mang lại thu nhập là 8% bằng tiền châu Âu, tuy nhiên khi chuyển thành đô la thì tỷ giá hối đoái có thể làm giảm lợi suất xuống 3%.

Rủi ro về chính trị

Mức độ ổn định của chính phủ phát hành trái phiếu cũng như các cơ sở pháp lý liên quan đến việc phát hành trái phiếu, cách thức hệ thống pháp luật và các yếu tố khác chính là vấn đề mà nhà đầu tư nên xem xét trước khi đưa ra quyết định đầu tư vào trái phiếu quốc tế.

Bên cạnh đó, do quốc gia phát hành trái phiếu có thể không có đủ tiền để thực hiện các nghĩa vụ nợ nên trái phiếu quốc tế còn có thể có rủi ro trả nợ. Khiến cho các nhà đầu tư có thể sẽ mất một phần tiền gốc và tiền lãi hoặc mất toàn bộ.

Trên thực tế, nhiều nhà đầu tư đánh giá trái phiếu quốc tế là giải pháp để đa dạng hóa danh mục đầu tư. Tuy nhiên, loại trái phiếu này chỉ thực sự phù hợp với những nhà đầu tư đã có kinh nghiệm, am hiểu về thị trường và có đủ kiến thức, khả năng để đầu tư. Còn đối với những nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường, để có thể khai thác lợi nhuận tốt hơn thì cách tốt nhất chính là cân nhắc đầu tư vào loại trái phiếu khác. 

Khái quát thị trường trái phiếu quốc tế tại Việt Nam

Việc phát hành trái phiếu quốc tế trong vài năm trở lại đây là kênh huy động vốn được nhiều doanh nghiệp hướng tới, trong đó có ngân hàng (theo thông tin trên báo Saigondautu.vn). Cụ thể:

  • Ngân hàng SHB: Các cổ đông đã thông qua phương án phát hành trái phiếu quốc tế với tổng giá trị phát hành là 500 triệu USD kỳ hạn từ 3 – 5 năm theo chương trình Euro Medium Term Note và kế hoạch niêm yết trái phiếu quốc tế tại Sở Giao dịch Chứng khoán Singapore sau khi hoàn tất phát hành tại đại hội cổ đông thường niên năm 2021 của SHB. Theo đó, đợt đầu tiên SHB sẽ phát hành 300 triệu USD trái phiếu theo kế hoạch dự kiến với kỳ hạn 3-5 năm theo 2 loại hình trái phiếu quốc tế cao cấp (không chuyển đổi, không có đảm bảo và không kèm chứng quyền) và trái phiếu quốc tế tăng vốn cấp 2 (được mua lại sau 5 năm 1 ngày, không có đảm bảo, không kèm chứng quyền, không chuyển đổi).
  • SeABank: Từ năm 2019 ngân hàng SeABank đã lấy ý kiến cổ đông phát hành tối đa 400 triệu USD trái phiếu ra thị trường quốc tế với kỳ hạn dự kiến tối đa là 5 năm. 
  • Trong năm 2019, TPBank cũng đã lấy ý kiến cổ đông về việc phát hành 200 triệu USD TPQT vốn cấp 2. 
  • Trong năm 2019 – 2020, VPBank cũng đưa ra mục tiêu phát hành tới hơn 1 tỷ USD trái phiếu ra thị trường quốc tế
  • Cũng trong năm 2020, Ngân hàng ACB và HDbank cũng đã lên kế hoạch phát hành TPQT. 

Thị trường trái phiếu quốc tế tại Việt Nam

Thị trường trái phiếu quốc tế tại Việt Nam

Có thể thấy, việc khuyến khích hoạt động phát hành trái phiếu quốc tế đã được xem xét nhằm đa dạng kênh huy động vốn. Nói về vấn đề này, TS. Nguyễn Trí Hiếu – chuyên gia tài chính ngân hàng đã chia sẻ trên báo Saigondautu cho hay: Trong vài năm gần đây, các ngân hàng đang có xu hướng phát hành TPQT là vì so với phát hành trái phiếu tại Việt Nam thì lãi suất TPQT thấp hơn nhiều. Trái phiếu quốc tế sẽ là kênh sẽ giúp ngân hàng đa dạng hóa nguồn huy động vốn, hạn chế phụ thuộc nguồn huy động ngoại tệ trong nước, bổ sung nguồn ngoại tệ cho hoạt động kinh doanh.

TS.Nguyễn Trí Hiếu cho hay, nếu hoạt động phát hành thành công, cũng sẽ tăng uy tín cho các định chế tài chính trong nước, thương hiệu trên thị trường toàn cầu và đưa Việt Nam hội nhập vào hệ thống tài chính thế giới một cách sâu rộng hơn.

Các chuyên gia kinh tế khác cũng nhận định, trong giai đoạn dịch bệnh như hiện nay thì đây chính cơ hội để các nhà băng và các tổ chức kinh tế trong nước tìm kiếm nguồn vốn rẻ hơn từ quốc tế.

Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số rủi ro nhất định khi huy động trái phiếu quốc tế. Theo đó, vốn rẻ dồi dào trên thị trường quốc tế, triển vọng được nâng bậc, thế nhưng hiện xếp hạng tín nhiệm quốc gia cũng như của các ngân hàng Việt Nam vẫn đang nằm ở hạn mức chưa được tín nhiệm đầu tư. Trong khi đó, để đánh giá mức độ rủi ro, để đưa ra quyết định về lãi suất hoặc thậm chí là quyết định có đầu tư hay không, thông thường các nhà đầu tư nước ngoài sẽ nhìn vào xếp hạng tín nhiệm. 

Do đó, theo các chuyên gia cho rằng Việt Nam và nhiều ngân hàng được các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế nâng triển vọng, tuy nhiên so với trước đây dù tiền rẻ dồi dào trên thế giới thì cũng chỉ đồng nghĩa với việc có thể huy động vốn nhiều hơn, nhưng chi phí vay nợ (lãi suất) sẽ không thay đổi đáng kể. Chưa kể đến khi phát hành trái phiếu quốc tế, chi phí thường sẽ rất cao. 

Trên thực tế, việc phát hành trái phiếu quốc tế vẫn là một hành trình rất dài. Có thể thấy, dù nhiều ngân hàng đặt mục tiêu phát hành trái phiếu quốc tế trong năm 2019, tuy nhiên chỉ có VPBank phát hành thành công với tổng giá trị 300 triệu USD, lãi suất 6,25%/năm với kỳ hạn là 3 năm và kế hoạch phát hành 400 triệu USD trái phiếu quốc tế của Ngân hàng SeABank đã dời sang năm 2020 thay vì năm 2019, nhưng vẫn chưa thực hiện. Bên cạnh đó, HDBank là ngân hàng trong nước duy nhất phát hành thành công 160 triệu USD (tương đương 3.680 tỷ đồng) trái phiếu chuyển đổi ra thị trường quốc tế trong năm 2020 để bổ sung vốn cấp 2 theo hình thức chào bán riêng lẻ, với kỳ hạn 5 năm 1 ngày và lãi suất cố định là 4,5%/năm.

Thông tin trên báo Vietnamplus.vn cho hay, mới đây nhất trong tháng 4/2021, Tiến sĩ Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ cùng nhóm cộng sự đã đề xuất ý tưởng phát hành trái phiếu Chính phủ ra thị trường vốn quốc tế tại Hội thảo Định hình lại hệ thống tài chính toàn cầu và chiến lược của Việt Nam, nhằm mục đích huy động vốn cho các dự án đầu tư kinh tế – xã hội giai đoạn tới. 

Với quy mô GDP cuối năm 2020 (sau điều chỉnh) là 343,6 tỷ USD, nhóm nghiên cứu cho rằng, trong giai đoạn tới nhu cầu vốn đầu tư cho phát triển kinh tế-xã hội sẽ là rất lớn. Nhu cầu vốn lớn cho đầu tư hạ tầng kinh tế nếu chỉ dựa vào thị trường vốn trong nước sẽ rất khó đáp ứng được, bởi đòi hỏi nguồn vốn trung và dài hạn.

Việc phát hành trái phiếu Chính phủ ra thị trường vốn quốc tế có một số yếu tố hỗ trợ tích cực – theo Tiến sĩ Nguyễn Đức Kiên cho hay. Đầu tiên là so với các tiêu chí mà các tổ chức quốc tế đánh giá thì ngưỡng trần nợ công (bao gồm nợ Chính phủ và tổ chức quốc tế) đang thấp hơn. Việt Nam được đánh giá là đối tác uy tín, thanh toán nợ đúng hạn trên thị trường tài chính quốc tế. Điều đáng chú ý, trên các thị trường vốn quốc tế hiện mặt bằng lãi suất đang được giữ ở mức thấp. 

Điều này sẽ tạo điều kiện được trái phiếu với mức lãi suất danh nghĩa thấp hơn giúp cho Chính phủ Việt Nam phát hành tiết kiệm chi phí và giảm áp lực thanh toán nợ.

Kết luận

Thị trường tài chính ngày càng sôi động với đa dạng các loại trái phiếu. Hy vọng qua bài viết trên đây bạn đọc quan tâm đã nắm được trái phiếu quốc tế là gì cũng như các loại trái phiếu quốc tế trên thị trường, qua đó đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn để thu về lợi nhuận tốt nhất. Chúc bạn thành công.

Tôi là Lan Anh - Biên tập viên phân tích tài chính, với 5 năm tìm hiểu về thị trường tài chính cũng như đầu tư. Rất hy vọng những kiến thức mà tôi học hỏi và tích lũy được có thể hỗ trợ, cung cấp đến các bạn những thông tin chính xác, tư vấn hỗ trợ xử lý các dịch vụ tài chính, đầu tư hiệu quả nhất!

dang-ky-dau-tu-nhat-nam

ĐĂNG KÝ TƯ VẤN MIỄN PHÍ NGAY

[contact-form-7 id="567" title="Form đăng ký Nhật Nam"]

BÀI VIẾT CÙNG CHUYÊN MỤC