Quỹ đại chúng là gì? Chứng chỉ quỹ đại chúng là gì?

Quỹ đại chúng là gì?

Quỹ đại chúng còn có tên gọi khác là Quỹ đầu tư công chúng hay Quỹ đầu tư tập thể. Đây là loại chứng khoán nhằm xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư với phần vốn góp vào quỹ đầu tư. 

Bên cạnh đó, quỹ đại chúng có thể hiểu là quỹ đầu tư chứng khoán được hình thành từ vốn góp chung của nhiều nhà đầu tư hướng tới mục đích tìm kiếm lợi nhuận. Thông qua việc đa dạng hóa đầu tư vào chứng khoán, hoặc có thể là các dạng tài sản đầu tư khác nhau để giảm thiểu, phân tán rủi ro. Đối với quỹ đại chúng nhà đầu tư không có quyền kiểm soát hàng ngày trong việc đưa ra quyết định đầu tư của quỹ chung này, việc này sẽ được giao phó cho các chuyên gia từ công ty quản lý quỹ.

Quỹ đầu tư đại chúng có thể được chia thành 3 loại là Quỹ đóng, Quỹ mở và Đơn vị tín thác đầu tư – UITs. 

Thành lập quỹ đại chúng

Hiểu được khái niệm, bạn có thắc mắc về việc thành lập quỹ đại chúng như nào? Câu trả lời sẽ có ngay dưới đây.

Huy động vốn để thành lập quỹ

Việc huy động vốn để thành lập quỹ đại chúng được quy định tại Điều 108 Luật chứng khoán 2019. Theo đó:

Việc huy động vốn của quỹ đại chúng được công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán thực hiện trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày Giấy chứng nhận chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng có hiệu lực.

Điều kiện thành lập quỹ

Quỹ đại chúng được thành lập khi đáp ứng các điều kiện sau đây:

• Có ít nhất 100 nhà đầu tư, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mua chứng chỉ quỹ, trừ quỹ hoán đổi danh mục;
• Tổng giá trị chứng chỉ quỹ đã bán đạt ít nhất là 50 tỷ đồng.
• Toàn bộ vốn góp của nhà đầu tư phải được phong tỏa tại một tài khoản riêng đặt dưới sự kiểm soát của ngân hàng giám sát và không được sử dụng cho đến khi hoàn tất đợt huy động vốn. 
• Công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán phải báo cáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước kết quả huy động vốn có xác nhận của ngân hàng giám sát trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày kết thúc việc huy động vốn.
• Trong trường hợp việc huy động vốn của quỹ đại chúng không đáp ứng theo quy trình trên thì công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán phải hoàn trả cho nhà đầu tư mọi khoản tiền đã đóng góp trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày kết thúc việc huy động vốn. Công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán phải chịu mọi chi phí và nghĩa vụ tài chính khác phát sinh từ việc huy động vốn.

Quyền và nghĩa vụ của nhà đầu tư quỹ đại chúng

Trường hợp 1

Nhà đầu tư có các quyền và nghĩa vụ sau đây:

– Hưởng lợi từ hoạt động đầu tư của quỹ đầu tư chứng khoán tương ứng với tỷ lệ vốn góp;

– Hưởng các lợi ích và tài sản được chia hợp pháp từ việc thanh lý tài sản quỹ đầu tư chứng khoán;

– Yêu cầu công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán mua lại chứng chỉ quỹ mở;

– Khởi kiện công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, ngân hàng giám sát hoặc tổ chức liên quan nếu tổ chức này vi phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình;

– Thực hiện quyền của mình thông qua Đại hội nhà đầu tư;

– Chuyển nhượng chứng chỉ quỹ theo quy định tại Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán;

– Quyền khác theo quy định của pháp luật và Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán.

– Chấp hành quyết định của Đại hội nhà đầu tư;

– Thanh toán đủ tiền mua chứng chỉ quỹ;

– Nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật và Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán.

– Quyền được đối xử công bằng, mỗi chứng chỉ quỹ đều tạo cho người sở hữu quyền, nghĩa vụ, lợi ích ngang nhau;

– Quyền tự do chuyển nhượng chứng chỉ quỹ, trừ trường hợp bị hạn chế chuyển nhượng theo quy định của pháp luật và tại Điều lệ quỹ;

– Quyền được tiếp cận đầy đủ các thông tin định kỳ và thông tin bất thường về hoạt động của quỹ;

– Quyền và nghĩa vụ tham gia các cuộc họp Đại hội nhà đầu tư và thực hiện quyền biểu quyết dưới hình thức trực tiếp hoặc thông qua đại diện được ủy quyền hoặc thực hiện bỏ phiếu từ xa (gửi thư, fax, thư điện tử, tham dự hội nghị trực tuyến, bỏ phiếu điện tử hoặc hình thức điện tử khác);

– Nghĩa vụ thanh toán đầy đủ tiền mua chứng chỉ quỹ trong thời hạn quy định tại Điều lệ quỹ, Bản cáo bạch và chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của quỹ trong phạm vi số tiền đã thanh toán khi mua chứng chỉ quỹ;

– Các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật về chứng khoán và Điều lệ quỹ.

Trường hợp 2

Nhà đầu tư hoặc nhóm nhà đầu tư sở hữu từ 5% trở lên tổng số chứng chỉ quỹ đang lưu hành hoặc một tỷ lệ khác nhỏ hơn quy định tại Điều lệ quỹ có các quyền sau đây:

– Xem xét và trích lục sổ biên bản và các Nghị quyết của Ban đại diện quỹ, báo cáo tài chính năm và báo cáo của ngân hàng giám sát liên quan đến hoạt động của quỹ;

– Yêu cầu công ty quản lý quỹ triệu tập họp Đại hội nhà đầu tư bất thường trong các trường hợp sau:

• Có căn cứ xác thực về việc công ty quản lý quỹ, ngân hàng giám sát vi phạm quyền của nhà đầu tư hoặc nghĩa vụ của công ty quản lý quỹ, ngân hàng giám sát hoặc ra quyết định vượt quá thẩm quyền quy định tại Điều lệ quỹ, hợp đồng giám sát hoặc được giao bởi Đại hội nhà đầu tư, gây tổn thất cho quỹ;
• Ban đại diện quỹ đã hết nhiệm kỳ trên 06 tháng mà chưa được bầu thay thế;
• Các trường hợp khác theo quy định tại Điều lệ quỹ.

– Yêu cầu công ty quản lý quỹ, ngân hàng giám sát giải trình các vấn đề bất thường liên quan đến tài sản và hoạt động quản lý, giao dịch tài sản của quỹ. Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu, công ty quản lý quỹ, ngân hàng giám sát phải trả lời nhà đầu tư;

– Kiến nghị vấn đề đưa vào chương trình họp Đại hội nhà đầu tư. Kiến nghị phải bằng văn bản và được gửi đến công ty quản lý quỹ chậm nhất 03 ngày làm việc trước ngày khai mạc, trừ trường hợp Điều lệ quỹ có quy định thời hạn khác;

– Các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định tại Điều lệ quỹ.

Trường hợp khác

– Nhà đầu tư hoặc nhóm nhà đầu tư sở hữu từ 10% trở lên tổng số chứng chỉ quỹ đang lưu hành hoặc một tỷ lệ khác nhỏ hơn quy định tại Điều lệ quỹ có các quyền đề cử người vào Ban đại diện quỹ. 

– Trình tự, thủ tục đề cử thực hiện theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp áp dụng đối với việc đề cử người vào Hội đồng quản trị của cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu từ 10% trở lên tổng số cổ phần phổ thông.

– Yêu cầu, kiến nghị của nhà đầu tư hoặc nhóm nhà đầu tư trong trường hợp trên phải được lập bằng văn bản và phải có họ, tên, địa chỉ liên lạc, số Giấy chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân hoặc Hộ chiếu hoặc chứng thực cá nhân hợp pháp khác; tên, địa chỉ trụ sở chính, quốc tịch, số Quyết định thành lập hoặc số Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp đối với nhà đầu tư là tổ chức; số lượng chứng chỉ quỹ nắm giữ và thời điểm nắm giữ của từng nhà đầu tư, tổng số chứng chỉ quỹ của cả nhóm nhà đầu tư và tỷ lệ sở hữu trong tổng số chứng chỉ quỹ đang lưu hành của quỹ; nội dung yêu cầu, kiến nghị; căn cứ và lý do. 

– Trường hợp triệu tập Đại hội nhà đầu tư bất thường thì phải kèm theo các tài liệu xác minh lý do việc triệu tập Đại hội nhà đầu tư bất thường; hoặc các tài liệu, chứng cứ về các vi phạm của công ty quản lý quỹ, ngân hàng giám sát, mức độ vi phạm hoặc về quyết định vượt quá thẩm quyền theo quy định tại Điều lệ quỹ, hợp đồng giám sát.

Chứng chỉ quỹ đại chúng là gì?

Từ những khái niệm cơ bản trên, bạn nghĩ chứng chỉ quỹ đại chúng là gì?

Chứng chỉ quỹ đại chúng là chứng chỉ do công ty quản lý quỹ phát hành ra thị trường để nhà đầu tư mua vào. Những nhà đầu tư mua chứng chỉ quỹ nghĩa là thực hiện việc góp vốn vào quỹ chung của một tập thể cùng hướng tới mục tiêu hoạt động đầu tư nhất định.

Mọi việc phát hành chứng chỉ quỹ ra công chúng sẽ do Luật chứng khoán quy định. Quỹ đại chúng sẽ phát hành chứng chỉ quỹ cho số lượng lớn các nhà đầu tư bằng cách truyền tải thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Các nhà đầu tư này có thể là các tổ chức hoặc cá nhân. Nhưng trong các nhà đầu tư vào quỹ đại chúng, thông thường và chiếm đa số vẫn là những nhà đầu tư nhỏ lẻ. Họ chưa có nhiều kinh nghiệm cũng như kiến thức đầu tư chuyên nghiệp. Họ mong muốn giảm rủi ro, chi phí và tiết kiệm thời gian nên đã tìm đến Quỹ đầu tư đại chúng.

Lợi ích khi mua chứng chỉ quỹ đại chúng

Quỹ đại chúng là một quỹ đầu tư nên có tất cả những lợi ích và ưu điểm của một quỹ đầu tư. Vậy bạn có thắc mắc lợi ích khi mua chứng chỉ quỹ đại chúng là gì? Cụ thể khi mua chứng chỉ của một Quỹ đại chúng các nhà đầu tư sẽ nhận được tất cả những lợi ích sau.

Tiết kiệm nhiều thời gian và công sức

Các nhà đầu tư tiết kiệm được nhiều thời gian và công sức nghiên cứu nếu đầu tư vào chứng chỉ quỹ đại chúng. So với tự mình đầu tư trên thị trường tài chính thì tham gia vào quỹ đầu tư lời rất nhiều. Các chuyên gia của quỹ sẽ thực hiện việc tìm kiếm, phân tích thị trường, lựa chọn loại hình đầu tư, theo dõi và kiểm soát quá trình đầu tư,…

Tăng tính thanh khoản

Các chứng chỉ quỹ đầu tư có tính thanh khoản tốt hơn các công cụ đầu tư riêng lẻ (như cổ phiếu có giá trị vốn hóa nhỏ, bất động sản, trái phiếu muốn thanh toán trước hạn, vốn cổ phần riêng lẻ,…)

Vì thế các nhà đầu tư sẽ có thể nhanh chóng chuyển chứng chỉ quỹ thành tiền mặt bằng cách bán trên thị trường thứ cấp đối với Quỹ đóng và bán lại cho quỹ đối với Quỹ mở mà không tốn nhiều chi phí.

Giảm thiểu rủi ro nhờ đa dạng hóa danh mục đầu tư

Chắc chắn bạn thường nghe đến câu “Không bao giờ bỏ toàn bộ trứng vào một giỏ”. Điều này cho thấy rằng đa dạng hóa danh mục đầu tư là một trong những nguyên tắc đầu tư quan trọng của các nhà đầu tư.

Đến với các quỹ đầu tư, đặc biệt là các quỹ đầu tư có quy mô lớn, các nhà đầu tư có cơ hội giảm thiểu rủi ro, đạt được nhiều mục tiêu đầu tư khác nhau. Bạn có thể nắm được các cơ hội đầu tư thuận lợi nhờ việc đa dạng hóa danh mục đầu tư trên các phương diện như: ngành đầu tư, số lượng chứng khoán, loại chứng khoán, thị trường đầu tư,…

Giảm chi phí hoạt động

Lợi ích tiếp theo chính là giảm chi phí hoạt động. Các quỹ đầu tư thường có quy mô tương đối lớn nên các chi phí như: chi phí quản lý, chi phí thông tin, chi phí nghiên cứu, chi phí giao dịch, chi phí môi giới,… tính trên cùng một số tiền đầu tư thì thấp hơn đáng kể so với các khoản đầu tư nhỏ lẻ. Đến với các quỹ đầu tư thì các nhà đầu tư sẽ tiết kiệm được một khoản chi phí khá lớn.

Quản lý chuyên nghiệp

Các quỹ đầu tư luôn được quản lý bởi đội ngũ quản lý quỹ chuyên nghiệp. Họ được đào tạo bài bản, có bề dày kiến thức, kinh nghiệm và kỹ năng trên thị trường tài chính và hoạt động đầu tư tài chính.

Không chỉ vậy, các quỹ đầu tư còn có các phương pháp và quy trình đầu tư chuyên nghiệp. Do đó sẽ giảm thiếu rủi ro đầu tư và bảo đảm lợi nhuận cho các nhà đầu tư tham gia vào quỹ.

Tăng khả năng tiếp cận các cơ hội đầu tư

Khi đến với quỹ đầu tư, vốn của các nhà đầu tư nhỏ lẻ sẽ được tập hợp lại thành một quỹ đầu tư lớn hơn và dễ dàng vượt qua rào cản về quy mô trên thị trường để tham gia vào những thị trường có giá trị các khoản đầu tư lớn.

Hạn chế của quỹ đại chúng

Quỹ đại chúng cũng như bao quỹ khác dù có rất nhiều ưu điểm và lợi thế nhưng vẫn có một số hạn chế. Thực tế, khi đi vào hoạt động các Quỹ đại chúng thường bị giới hạn bởi một số điều như:

– Không được góp vốn hoặc đầu tư vào chứng chỉ quỹ của chính quỹ công chúng đó hoặc một quỹ khác.

– Vốn và tài sản của Quỹ đại chúng không được dùng để cho vay hay bảo lãnh bất kỳ khoản vay nào và không được phép đi vay để tài trợ cho các hoạt động đầu tư của Quỹ.

– Quỹ đại chúng được phép vay ngắn hạn để chi trả các chi phí hoạt động cần thiết, thời hạn vay không được vượt quá 30 ngày và tổng giá trị các khoản vay không được vượt quá 5% Giá trị tài sản ròng của Quỹ tại mọi thời điểm.

– Không được đầu tư quá 10% tổng giá trị tài sản quỹ vào bất động sản, trừ trường hợp Quỹ đại chúng là quỹ đầu tư bất động sản hoặc là đầu tư vốn của Quỹ mở vào bất động sản

– Không được đầu tư vào quá 15% tổng giá trị chứng khoán đang lưu hành của một tổ chức phát hành.

– Không được đầu tư quá 20% tổng giá trị tài sản quỹ vào chứng khoán đang lưu hành của một tổ chức phát hành.

– Không được đầu tư quá 30% tổng giá trị tài sản quỹ vào các công ty trong cùng một tập đoàn hay một nhóm công ty có quan hệ sở hữu lẫn nhau.

– Cơ cấu đầu tư của Quỹ đại chúng có thể bị sai lệch nhưng không được vượt quá 15% và sai lệch phải do nguyên nhân là tăng/giảm thị giá tài sản đầu tư và các khoản thanh toán hợp pháp của Quỹ.

Kết luận

Hy vọng bài viết này trả lời được những thắc mắc của bạn về khái niệm, những kiến thức liên quan về quỹ đại chúng và chứng chỉ quỹ đại chúng. Chúc bạn đầu tư thành công!