Chứng chỉ quỹ ETF là gì? Phân biệt quỹ ETF và Quỹ mở

Chứng chỉ quỹ ETF là gì?

Quỹ ETF là tên gọi tắt của quỹ hoán đổi danh mục, tên tiếng anh là Exchange-Traded Fund. Đây là quỹ được hình thành từ việc hoán đổi danh mục chứng khoán cơ cấu lấy chứng chỉ quỹ. 

Chứng chỉ quỹ ETF sẽ được giao dịch trên thị trường như một chứng chỉ quỹ đóng thông thường, ngoài ra được giao dịch trực tiếp với công ty quản lý quỹ thông qua phương thức giao dịch hoán đổi từ thành viên lập quỹ.

Phân biệt quỹ ETF và quỹ mở

Nhiều người thường dễ nhầm lẫn giữa 2 quỹ ETF và quỹ mở bởi chúng có những điểm giống nhau. Vậy trước tiên chúng ta cùng tìm hiểu về khái niệm quỹ mở.

Quỹ mở là quỹ được góp vốn bởi nhiều nhà đầu tư có cùng mục tiêu đầu tư và được quản lý chuyên nghiệp bởi công ty quản lý quỹ.

Điểm giống nhau giữa quỹ ETF và quỹ mở:

• Cả hai chứng chỉ quỹ liên tục được phát hành và mua lại một cách không giới hạn.

Điểm khác nhau giữa quỹ ETF và quỹ mở:

Tiêu chí	Quỹ ETF	Quỹ mở
Loại hình	Quỹ đầu tư dạng mở, theo đó CCQ liên tục được phát hành và mua lại	Quỹ đầu tư dạng mở, theo đó chứng chỉ quỹ (CCQ) liên tục được phát hành và mua lại
Chiến lược đầu tư	Chiến lược đầu tư thụ động và thường mô phỏng theo một chỉ số sẵn có.	Quỹ mở thường có chiến lược đầu tư chủ động. Chứng khoán đầu tư được lựa chọn một cách cẩn trọng.
Phương thức giao dịch	Có cả 2 giao dịch: – Giao dịch sơ cấp (Mua bán với công ty quản lý quỹ)  – Giao dịch thứ cấp (niêm yết và giao dịch trên Sở GDCK).	Quỹ mở chỉ có Giao dịch sơ cấp (Mua bán với công ty quản lý quỹ).
Tần suất giao dịch	Hàng ngày	Định kỳ (tùy theo quỹ, thường là hàng ngày hoặc hàng tuần)
Tần suất Báo cáo	NAV cập nhật hàng ngày, iNAV tính liên tục trong thời gian giao dịch.	Báo cáo giá CCQ định kỳ
Mức độ phụ thuộc vào người quản lý quỹ	Thấp	Cao
Phí quản lý quỹ	Thấp	Cao
Tỷ suất sinh lợi kỳ vọng	Theo chỉ số tham chiếu	Linh hoạt
Rủi ro	Rủi ro thị trường Rủi ro sai lệch so với chỉ số tham chiếu (Tracking error)	Rủi ro thị trường Rủi ro của riêng danh mục đầu tư

Những lợi ích khi đầu tư vào quỹ ETF là gì?

Nếu bạn tham gia vào quỹ ETF, số tiền mà bạn bỏ ra sẽ được quy đổi thành chứng chỉ quỹ. Nó tương đương với cổ phiếu của doanh nghiệp và có thể thực hiện giao dịch ngay trên sàn chứng khoán mà không gặp phải trở ngại nào. 

Bên cạnh đó, quỹ ETF còn đem đến những lợi ích như:

• Quỹ ETF vận hành theo cách thụ động, nhà đầu tư chỉ cần bỏ ra một mức chi phí thấp nhưng vẫn thu lợi về cho mình. Điều này dựa trên sự biến động của tài sản hoặc bất cứ cổ phiếu nào có trong danh mục của quỹ đều sẽ mang lại tỷ lệ hoa hồng nhất định.
• ETF tuy là hình thức đầu tư thụ động nhưng bạn vẫn có thể mua bán các chứng chỉ quỹ ngay trên thị trường như cổ phiếu của các doanh nghiệp.
• Chứng chỉ quỹ của ETF thường có mức đóng thuế thấp hơn so với các loại cổ phiếu khác. Nhờ đó mà nhà đầu tư sẽ tiết kiệm được chi phí khi giao dịch hay nộp thuế cho Nhà nước theo quy định.
• Bạn có thể mua chứng chỉ quỹ ETF ở bất cứ nơi nào và luôn được đảm bảo về giá trị của chúng. Bởi quỹ ETF là quỹ đầu tư trên diện rộng về cả số lượng cổ phiếu được ban hành và mặt địa lý. 

Tại sao nên đầu tư vào quỹ ETF?

Khi đã hiểu hơn về quỹ ETF, nhiều người lại thắc mắc tại sao nên đầu tư vào quỹ này. Câu trả lời chính bởi những lợi thế nổi trội mà quỹ này đem lại. Cụ thể như sau:

Đa dạng hóa danh mục đầu tư

• Do ETF được cấu thành từ danh mục cổ phiếu mô phỏng danh mục cổ phiếu của chỉ số tham chiếu. Nên khi nhà đầu tư nắm giữ chứng chỉ quỹ ETF cũng có nghĩa là họ đang nắm giữ một danh mục có tỷ trọng giống như chỉ số mà quỹ ETF đang mô phỏng.
• Quỹ ETF chỉ số thường gồm một rổ chỉ số với tỷ lệ các cổ phiếu theo chỉ số được xây dựng bởi sàn như FINLEAD, VN30 (gồm 30 cổ phiếu, chiếm 74% giá trị sàn).

Chi phí thấp

• Chi phí lớn nhất của quỹ thường chi cho lương thưởng của quản lý và chi phí giao dịch hàng ngày. 
• Với quỹ ETF, việc mua có thể tự động hoá theo thị trường và giao dịch chủ yếu là mua nắm giữ dài hạn nên tối thiểu hoá chi phí rất nhiều.
• Ngoài ra việc mua bán tự do trên thị trường giúp cho người mua không chịu các chi phí mua NAV, phí bán NAV trước hạn mà các quỹ mở áp dụng.

Thanh khoản cao

• Bạn có thể mua, bán trong giờ giao dịch bởi quỹ ETF niêm yết và giao dịch trực tiếp trên bảng điện tử.
• Hoàn toàn không lo bạn không mua bán được vì đơn vị tạo lập thị trường cũng có trách nhiệm tạo thanh khoản (treo lệnh mua, bán). 
• Quỹ E1VFVN30 có lượng giao dịch hằng ngày đến 18 tỷ VND. Nên nếu bạn mua hoặc bán với số tiền vài tỷ có thể không ảnh hưởng nhiều đến giá.
• Quỹ ETF, bạn có thể nhận lệnh hoặc tiền ngay lập tức. Trong khi các quỹ mở thường quy định hạn chế ngày giao dịch trong tuần nên nếu bạn đặt lệnh, thường phải mất 2-3 ngày làm việc. 

Hưởng lợi về thuế (cho người mua)

• Ở Việt Nam chưa có mục này, nhưng nhờ tính an toàn của quỹ chỉ số ETF. Các quỹ lương hưu có thể chọn mua chỉ số ETF, người mua có thể hưởng lợi nhờ thuế thu nhập cá nhân được trừ khoản mục đầu tư vào quỹ hưu trí.
• Hiện nay quỹ lương của Việt Nam đầu tư hoàn toàn vào trái phiếu. Trong tương lai gần, nếu quỹ lương đầu tư vào cổ phiếu có thể mang lại giá trị lớn cho thị trường chứng khoán nói chung và quỹ ETF nó riêng.

Có thể giao dịch lướt sóng

• Quỹ ETF có tính thanh khoản lớn nên việc mua bán lướt sóng với quỹ được thực hiện rất nhiều với tỷ lệ đòn bẩy cao.
• Ngoài ra, chỉ số ETF VN30 có thể được giao dịch cùng với chỉ số hợp đồng tương lai VN30 bằng các chiến lược giao dịch Arbitrage: Covered Call, Covered Put…

Nhà đầu tư tham gia ETF không cần phải hiểu biết chuyên sâu về từng cổ phiếu cụ thể

• Việc đầu tư vào từng mã chứng khoán riêng biệt đòi hỏi nhiều thời gian để phân tích cổ phiếu và thời điểm giao dịch. Điều này ngày càng trở nên khó khăn hơn khi số lượng cổ phiếu niêm yết ngày một nhiều hơn.
• Tuy nhiên khi đầu tư vào quỹ ETF, nhà đầu tư không cần phải tìm hiểu thông tin về từng cổ phiếu cụ thể.

Phương thức giao dịch

Khi đã tìm hiểu về chứng chỉ quỹ ETF bạn không thể bỏ qua phương thức giao dịch. Vậy phương thức giao dịch của quỹ như thế nào?

Cụ thể như sau:

• Ở thị trường sơ cấp, quỹ ETF không bán chứng chỉ quỹ riêng lẻ trực tiếp cho nhà đầu tư. Mà chỉ phát hành theo lô lớn. Ở Việt Nam, một lô đơn vị quỹ ETF trên thị trường sơ cấp gồm tối thiểu 100.000 chứng chỉ quỹ ETF.
• Thường nhà đầu tư trên thị trường sơ cấp không mua lô đơn vị quỹ bằng tiền. Thay vào đó họ mua các lô đơn vị quỹ ETF bằng danh mục chứng khoán cơ cấu. Được mô phỏng theo danh mục của chỉ số tham chiếu đã được chấp thuận. Các nhà đầu tư mua trực tiếp các lô đơn vị quỹ thường là những tổ chức đầu tư và các thành viên lập quỹ.
• Nhà đầu tư sau khi mua các lô đơn vị quỹ có thể chia nhỏ ra và bán các chứng chỉ quỹ ETF trên thị trường thứ cấp. Điều này cho phép các nhà đầu tư khác mua các đơn vị quỹ riêng lẻ. Thay vì mua lô lớn trên thị trường sơ cấp.
• Nhà đầu tư muốn bán chứng chỉ quỹ ETF sẽ có hai sự lựa chọn: 

Một là bán chứng chỉ quỹ riêng lẻ cho các nhà đầu tư khác trên thị trường thứ cấp. Hai là bán các lô đơn vị quỹ ngược lại cho quỹ ETF.

Cách định giá chứng chỉ quỹ ETF

Cách định giá chứng chỉ quỹ ETF như sau:

• Giá trị tài sản ròng (Net Asset Value/NAV) của Quỹ ETF được tính toán dựa trên giá thị trường của các chứng khoán trong danh mục chứng khoán cơ cấu của quỹ trừ đi các chi phí hoạt động của quỹ. NAV quỹ ETF được Công ty quản lý quỹ tính toán hàng ngày và có xác nhận của Ngân hàng lưu ký. Giá trị tài sản ròng của một CCQ sẽ bằng NAV/CCQ.
• Giá thị trường (giá giao dịch CCQ trên Sở GDCK) có thể thay đổi liên tục và biến động do nhu cầu mua hoặc bán chứng chỉ quỹ của nhà đầu tư trong phiên giao dịch.
• Sự chênh lệch giữa giá thị trường của CCQ và NAV/CCQ nếu có sẽ tạo ra cơ hội kinh doanh chênh lệch giá (arbitrage). Thông thường cơ chế kinh doanh chênh lệch giá sẽ đưa mức giá giao dịch trên Sở GDCK sẽ gần với giá trị NAV/CCQ.

Trong đó: 

• NAV: Giá trị tài sản ròng 
• CCQ: Chứng chỉ quỹ
• NAV/CCQ: Giá chứng chỉ quỹ
• GDCK: Giao dịch chứng khoán

Cách mua chứng chỉ quỹ ETF 

Khi đã hiểu và có ý định mua chứng chỉ quỹ ETF. Bạn thắc mắc, cách mua chứng chỉ quỹ ETF như thế nào?

Cách mua chứng chỉ quỹ ETF ở Việt Nam

Cụ thể có 2 hình thức để giao dịch đó là mọi người thực hiện giao dịch qua:

• Thị trường sơ cấp
• Thị trường thứ cấp: Các sàn giao dịch chứng khoán

• Đối với thị trường sơ cấp thì thường chứng chỉ quỹ sẽ phát hành theo lô lớn, không bán riêng lẻ cho nhà đầu tư.
• Chỉ áp dụng đối với các tổ chức, doanh nghiệp. Sau khi mua, họ có thể thực hiện bán lại chứng chỉ lẻ cho nhà đầu tư cá nhân trên thị trường.

Bước 1: Nghiên cứu về chứng chỉ quỹ ETF

• Nhà đầu tư cần tìm hiểu và nghiên cứu về quỹ mà mình muốn tham gia một cách kỹ càng. Bởi việc lựa chọn quỹ ETF phù hợp và uy tín sẽ hiệu quả. Đặc biệt là vô cùng an toàn cho hoạt động đầu tư. 
• Xem xét các tài liệu như báo cáo hạch, điều lệ quỹ, phí, lợi nhuận như thế nào? Kiểm tra danh mục đầu tư ra sao, hiệu quả quá khứ có tốt hay không.
• Đây là bước khá quan trọng và không nên bỏ qua. Nhiều nhà đầu tư mới đều bỏ qua điều này. Vì chỉ nghe theo sự hướng dẫn, tư vấn của từ phía chuyên viên sàn mà bỏ qua những thông tin bất lợi cho mình.

Bước 2: Mở tài khoản giao dịch chứng khoán

Về cơ bản giao dịch được chứng chỉ quỹ ETF cũng khá đơn giản. Chỉ phức tạp đối với những tổ chức mua lô lớn chứng chỉ quỹ.  Có thể giao dịch chứng chỉ quỹ ETF trên sàn hose, sàn HNX nhanh chóng. Hiện nay việc mở tài khoản chứng khoán khá nhanh chóng, thủ tục cũng không quá rườm rà như trước.

Mở tài khoản chứng khoán trực tuyến: 

Các công ty chứng khoán đều cung cấp dịch vụ mở tài khoản chứng khoán ngay trên ứng dụng của mình, có thể là app hoặc có thể đăng ký trực tuyến trên website bằng công nghệ định danh điện tử KYC:

• Đăng ký thông tin cơ bản: Họ tên, ngày tháng năm sinh, điện thoại…
• Định danh điện tử: Up ảnh hoặc chụp ảnh CMND/ CCCD gốc theo yêu cầu từ hệ thống
• Xác nhận lại thông tin từ hình ảnh đã tải lên
• Chụp ảnh mặt hoặc quay video xác minh khuôn mặt
• Xác nhận mã chứng thực gửi về điện thoại
• Ký hợp đồng tài khoản chứng khoán

Một số công ty thì ký hợp đồng bằng chữ ký điện tử còn một số khác thì yêu cầu bạn in bản hợp đồng. Sau đó điền thông tin vào hợp đồng đó theo mẫu sẵn sau đó gửi hợp đồng đó về chi nhánh công ty chứng khoán của mọi người qua đường bưu điện hoặc chuyển phát nhanh.

Mở tài khoản chứng khoán tại quầy:

Có thể đến trực tiếp tại các công ty chứng khoán để làm thủ tục. Thời gian mở tài khoản tại quầy cần thời gian chờ đợi. Đặc biệt vào các ngày lễ, ngày nghỉ công ty đều khó có thể mở tài khoản giao dịch chứng khoán cho mọi người, nên việc làm thủ tục sẽ chậm và khó khăn hơn.

Bước 3: Đặt lệnh mua chứng chỉ quỹ

Các công ty hiện nay đều có hỗ trợ nhiều phương thức đặt lệnh khác nhau  có thể là:

• Đặt lệnh trực tuyến trên hệ thống giao dịch của công ty
• Đặt lệnh qua hệ thống chi nhánh, quầy giao dịch

Mọi người thực hiện đặt lệnh mua tương ứng với số tiền của mình, giá của các quỹ tùy vào sự lựa chọn của mọi người. Đặc biệt giá này được niêm yết trên sàn Hose nên có thể tham khảo. Sau khi đặt lệnh bạn sẽ được hệ thống xác nhận xem đã hoàn thành giao dịch chưa. Nếu thành công sẽ được thông báo. Chu kỳ tiền và chứng chỉ quỹ về tài khoản của Nhà đầu tư sẽ tương tự với chứng khoán niêm yết thông thường. Và theo quy định của Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam theo các quy tắc T0 và T+2

Cách mua chứng chỉ quỹ ETF nước ngoài

Nhiều người lựa chọn quỹ ETF nước ngoài bởi mua bán dễ dàng, thủ tục đơn giản. Đây còn là một thì trường vô cùng tiềm năng. Các chứng chỉ mô phỏng theo các chỉ số chứng khoán nước ngoài nên tỷ suất lợi nhuận cũng sẽ cao hơn rất nhiều.

Mọi người cần phân biệt rõ 2 dạng chứng chỉ quỹ nước ngoài:

• Quỹ ETF nước ngoài nhưng đầu tư tập trung mô phỏng lại giá trị của chứng khoán Việt Nam
• Quỹ nước ngoài mô phòng các giá trị về chứng khoán, hàng hóa của thị trường chứng khoán quốc tế như Nyse, LuanDon, Euronext…

Các quỹ nước ngoài nhưng được thành lập ở Việt Nam, mô phỏng thị trường Việt Nam thì mọi người mua chứng chỉ quỹ nhanh chóng theo hướng dẫn ở trên đối với thị trường Việt.

Đối với hình thức mua chứng chỉ quỹ ETF nước ngoài sẽ được thực hiện như sau:

• Tìm hiểu kỹ càng rồi chọn các sàn giao dịch trực tuyến nước ngoài
• Sau đó mở tài khoản giao dịch chỉ số trên sàn giao dịch đó
• Thực hiện đặt lệnh giao dịch trên các nền tảng được cung cấp

Dù ở nước ngoài nhưng toàn bộ quá trình này đều được thực hiện online. Nên quy trình mở tài khoản rất đơn giản và nhanh chóng chỉ trong 5 phút.  Điều quan trọng là lựa chọn được sàn giao dịch tài chính trực tuyến an toàn, uy tín và đáng tin tưởng.

Kết luận

Trên đây là những thông tin về khái niệm chứng chỉ quỹ ETF, cách phân biệt quỹ ETF với quỹ mở, lý do nên đầu tư, cách định giá và cách mua. Hy vọng những điều này có thể giúp mọi người tham khảo để đầu tư được hiệu quả hơn. Đương nhiên trước khi quyết định đầu tư bạn hãy cân nhắc thật kỹ để tránh những tình huống xấu xảy ra nhé.