Trong quy định pháp luật của tất cả các quốc gia trên thế giới và cả Việt Nam, nhà đầu tư bao gồm nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư là tổ chức. Vậy nhà đầu tư cá nhân là gì có đặc điểm ra sao, hoạt động đầu tư cá nhân tại Việt Nam hiện nay như thế nào?
Nhà đầu tư cá nhân là gì?
Nhà đầu tư cá nhân (Individual investor) là những người tham gia thực hiện giao dịch mua bán chứng khoán với mục đích tìm kiếm lợi nhuận trên thị trường chứng khoán.
Họ là những người có nguồn vốn nhàn rỗi tạm thời và tham gia giao dịch mua bán chứng khoán để kiếm lời. Thông thường, các nhà đầu tư cá nhân sẽ đưa vốn để đầu cơ bất động sản hoặc cất trữ những tài sản an toàn, ít mất giá khi nền kinh tế chưa phát triển.
Ngược lại, các nhà đầu tư cá nhân lại chọn thị trường chứng khoán để đầu tư khi nền kinh tế phát triển và đạt được tốc độ tăng trưởng tốt, vì thị trường chứng khoán phản ánh sự tăng trưởng kinh tế, chính vì vậy nhà đầu tư cá nhân có thể thu được các khoản lợi lợi thông qua việc đầu tư vào thị trường chứng khoán từ sự tăng trưởng kinh tế. (Theo Giáo trình Thị trường Chứng khoán, NXB Tài chính).
Phân loại nhà đầu tư cá nhân
Khi đầu tư vào thị trường chứng khoán, các nhà đầu tư cá nhân đều có chung mục đích là tìm kiếm lợi nhuận. Tuy nhiên, trong đầu tư luôn đi kèm với rủi ro, theo đó lợi nhuận càng cao thì cũng đồng nghĩa với việc rủi ro sẽ càng lớn và ngược lại. Do đó, các nhà đầu tư cá nhân cần phải lựa chọn được hình thức đầu tư phù hợp với khả năng của bản thân.
Nhìn chung, sẽ có hai bộ phận các nhà đầu tư cá nhân có thái độ khác nhau đối với rủi ro, theo đó:
Nhà đầu tư chấp nhận rủi ro
Đối với các nhà đầu tư cá nhân chấp nhận rủi ro, họ luôn nhằm mục đích tối đa hóa lợi nhuận thu được và luôn tập trung đầu tư vào các đợt phát hành nhất định.
Thông thường, các nhà đầu tư này sẽ đầu tư vào các sản phẩm chứng khoán có mức độ rủi ro cao nhưng lại có khả năng thu được lợi nhuận lớn. Họ thường là những nhà đầu tư ngắn hạn và không đầu tư lâu dài vào bất cứ một sản phẩm chứng khoán nào.
Nhà đầu tư không thích rủi ro
Các nhà đầu tư không thích rủi ro và ưa thích sự an toàn thường rất bảo thủ trong các phương thức đầu tư. Họ sẽ tìm mọi cách để có thể giảm thiểu được các rủi ro và tìm kiếm lợi nhuận từ những chứng khoán có rủi ro thấp.
Theo đó, họ là những nhà đầu tư nhỏ và thường đầu tư dài hạn vào số chứng khoán nhất định. (Theo Giáo trình Thị trường Chứng khoán, NXB Tài chính).
Nhà đầu tư cá nhân có những đặc điểm gì?
Đặc điểm của nhà đầu tư cá nhân:
– Các nhà đầu tư cá nhân là những người tham gia vào thị trường đầu tư không chuyên nghiệp và so với các nhà đầu tư tổ chức thì họ thường đầu tư số tiền nhỏ hơn.
– Do các giao dịch nhỏ nên các nhà đầu tư cá nhân có thể phải trả cho bên môi giới phí và hoa hồng cao hơn.
– Do thị trường đầu tư cá nhân bao gồm các các công ty môi giới, nhà cố vấn đầu tư và giao dịch trực tuyến nên nó rất rộng lớn.
– Thông thường, các nhà đầu tư cá nhân sẽ mua và bán các giao dịch trên thị trường cổ phiếu, trái phiếu và so với các nhà đầu tư tổ chức lớn thì họ có xu hướng đầu tư số tiền nhỏ hơn nhiều. Do cổ phiếu của các công ty nhỏ có mức giá thấp hơn cũng như nhà đầu tư cá nhân sẽ được phép mua nhiều chứng khoán khác nhau với số lượng cổ phiếu thích hợp để đạt được danh mục đầu tư đa dạng nên họ thường đầu tư vào cổ phiếu của các công ty này hơn.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư cá nhân giàu có hơn hiện có thể tiếp cận các loại hình đầu tư thay thế như quỹ phòng hộ (hedge fund) và quỹ đầu tư tư nhân (private equity).
Sự khác biệt giữa nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư tổ chức
Nhà đầu tư tổ chức là gì?
Nhà đầu tư tổ chức (Institutional Investor) chính là một tổ chức đầu tư thay mặt cho các cổ đông mang tiền đi đầu tư với mục đích thu lại lợi nhuận. Hiện có 6 nhà đầu tư tổ chức như: quỹ hưu trí, quỹ đầu tư, quỹ tương hỗ, quỹ phòng hộ các công ty bảo hiểm và ngân hàng thương mại.
Phân biệt nhà đầu tư tổ chức và cá nhân
Nhà đầu tư tổ chức và nhà đầu tư cá nhân có một số điểm khác biệt như sau:
| Tiêu chí so sánh | Nhà đầu tư tổ chức | Nhà đầu tư cá nhân |
| Cách thức đưa ra quyết định đầu tư | – Trước khi thực hiện thì mọi quyết định đầu tư phải thông qua hội đồng, điều này khiến cho quá trình đưa ra quyết định trở nên khó khăn hơn bởi mọi người có khả năng sẽ đề xuất những ý tưởng khác nhau về ngành nghề sẽ đầu tư. | Tự đưa ra những quyết định đầu tư. Bởi vì họ sẽ tự chấp nhận với các quyết định đầu tư của chính mình nên các nhà đầu tư cá nhân sẽ phản ứng nhanh hơn trước những chuyển động của thị trường đầu tư. |
| Quy mô đầu tư | Lớn | Nhỏ |
| Chi phí đầu tư | So với nhà đầu tư cá nhân thì mức phí cho các trung gian tài chính thấp hơn bởi các tổ chức đầu tư thường đầu tư với quy mô lớn. | Cá nhà đầu tư thường phải trả phí và hoa hồng cho bên môi giới nhiều hơn. |
| Ưu đãi thuế | Quỹ tương hỗ, quỹ hưu trí và các tổ chức phi lợi nhuận khác không phải trả thuế. Đây chính là một lợi thế rất lớn cho các quỹ này khi tham gia đầu tư. | Đối với các nhà đầu tư cá nhân, khoản thuế thuế phải đóng sẽ gây ảnh hưởng đến lợi nhuận của họ tại một thời điểm nào đó. |
Hoạt động đầu tư cá nhân tại Việt Nam
Dựa theo số liệu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, tính tới hết tháng 8/2021 có 3.566.455 tài khoản chứng khoán đăng ký của nhà đầu tư cá nhân trong nước, trong tổng số tài khoản chứng khoán hiện nay đã đăng ký với VSD chiếm 98,61%.
Vào năm 2019, mỗi tháng bình quân có thêm 18.000-18.500 tài khoản và vào năm 2020 tăng thêm gấp đôi. Đặc biệt, mỗi tháng trung bình có hơn 71.000 tài khoản của nhà đầu tư cá nhân được mở ra trong 8 tháng đầu năm 2021.
Hiện nay, việc đầu tư đang dần trở thành xu hướng phổ biến đối với người dân Việt Nam tuy nhiên không phải ai cũng biết cách đầu tư đúng cách. Bởi, song song với xu hướng đầu tư chính là sự phát triển của các vấn nạn lừa đảo cũng như những rủi ro không ngờ tới khiến cho các nhà đầu tư ‘trắng tay’.
Bên cạnh đó, do có mức lãi suất cao và thu hồi vốn nhanh chóng nên có rất nhiều người lựa chọn đầu tư vào thị trường chứng khoán,… Tuy nhiên, nhà đầu tư có thể sẽ gặp phải rủi ro cao nếu không lường trước được sự biến động liên hồi của thị trường.
Lưu ý cho các nhà đầu tư cá nhân mới
Dưới đây là một số điều mà nhà đầu tư cá nhân mới cần lưu ý khi tham gia đầu tư:
Không vội tin vào môi giới thiếu kinh nghiệm
Khi thị trường đầu tư phát triển, kéo theo đó cũng chính là sự phát triển mạnh mẽ của các bên môi giới. Chính vì vậy, có rất nhiều nhà đầu tư cá nhân mới đã tìm đến các công ty môi giới để tìm kiếm được một kênh đầu tư phù hợp cho mình. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có rất nhiều công ty môi giới không có giấy phép kinh doanh chính thống, không có thông tin rõ ràng hoặc là công ty ảo được lập ra để đi lừa những nhà đầu tư mới tham gia đầu tư và có ít kiến thức về tài chính.
Đầu tư cá nhân khi đã có kế hoạch rõ ràng
Trước khi tham gia đầu tư tài chính cá nhân, hãy bắt đầu tập lên kế hoạch bằng cách đặt ra và trả lời các câu hỏi: Mục tiêu đầu tư là gì? Nên đầu tư vào ngành gì? Làm thế nào để đạt được mục tiêu và sẽ mất bao lâu để đạt được?
Việc có một mục tiêu rõ ràng và kế hoạch cụ thể sẽ giúp nhà đầu tư có thể tránh gặp phải những trường hợp xấu không đáng có. Và trong đầu tư tài chính cũng vậy, lên kế hoạch cụ thể sẽ giúp các nhà đầu tư có thể dễ dàng đạt được lợi nhuận như mình mong muốn. Bởi khi bạn lên kế hoạch, sẽ giúp bạn dự đoán được trước rủi ro có thể xảy ra từ đó có các giải pháp đi kèm những rủi ro đó.
Đa dạng hoá các danh mục đầu tư
“Không nên để trứng vào cùng một rổ” là câu nói của Warren Buffett – huyền thoại trong giới đầu tư. Quả thật, thị trường đầu tư luôn không ngừng biến động, việc đa dạng hoá các danh mục đầu tư sẽ giúp các nhà đầu tư có thể giảm bớt những rủi ro và hạn chế được tối đa các trường hợp xấu có thể xảy ra.
Không bị cảm xúc chi phối
Những biến động không ngừng trên thị trường có thể sẽ khiến cho các nhà đầu tư có tâm lý hoang mang và rất dễ thay đổi quyết định danh mục đầu tư của bản thân. Tâm lý càng hoảng sợ sẽ càng khiến cho các nhà đầu tư dễ bị mất kiểm soát, từ đó dễ khiến cho họ đưa ra các quyết định sai lầm, gặp phải rủi ro cao. Chính vì vậy: Đừng để cảm xúc chi phối trong quyết định đầu tư của mình.
Đầu tư vào các lĩnh vực bản thân am hiểu
Có rất nhiều nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường đầu tư hiện nay với mong muốn làm giàu nhanh hay chỉ đơn thuần là chạy theo xu hướng. Họ đem tiền đi đầu tư ở nhiều kênh khác nhau mà không tìm hiểu kĩ càng về thị trường ấy và hậu quả nhận lấy là ‘tiền mất tật mang’. Vì vậy, để tránh đi những hậu quả khó lường ‘mất trắng tay’ hãy lựa chọn cách thức đầu tư mà bạn am hiểu nhất.
Kết luận
Qua bài viết trên đây có thể thấy nhà đầu tư cá nhân chính là những nhà đầu tư không chuyên và được pháp luật đảm bảo các quyền như những nhà đầu tư chuyên nghiệp. Hy vọng với những thông tin mà Đầu tư Tiết kiệm chia sẻ trên đây, hy vọng bạn đọc đã trang bị được thêm những kiến thức hữu ích và sẽ là một nhà đầu tư thông minh góp phần vào sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam. Chúc bạn thành công.
