Nợ xấu là một thuật ngữ quen thuộc trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính. Đây là điều quan trọng mà những ai có ý định vay vốn ngân hàng, hay các trung tâm tín dụng cần phải nắm rõ. Vậy nợ xấu là gì? Nguyên nhân nào dẫn đến nợ xấu, khách hàng bị ảnh hưởng gì khi dính phải nợ thì bài viết dưới đây sẽ giải đáp các vấn đề trên.
Nợ xấu là gì?
Khái niệm về nợ xấu
Nợ khó đòi hay nợ khó đòi là các khoản nợ dưới chuẩn đã quá hạn và còn nghi ngờ về khả năng thanh toán và thu hồi nợ gốc của chủ nợ. Điều này thường xảy ra khi con nợ đã phá sản hoặc đã tẩu tán tài sản. Nợ xấu bao gồm các khoản nợ quá hạn trả lãi hoặc trả gốc thường quá hạn 2 tháng căn cứ vào khả năng trả nợ của khách hàng để hạch toán các khoản vay vào nhóm phù hợp.
Bản chất của nợ xấu
Phân loại nợ xấu trên CIC
Bản chất của khoản nợ khó đòi là khoản cho vay mà chủ nợ cho rằng không thể thu hồi được và bị xóa tên khỏi danh sách các khoản phải thu của chủ nợ. Đối với ngân hàng, nợ xấu là khoản tiền cho khách hàng vay, thường là các doanh nghiệp, không thể thu hồi được do thua lỗ, phá sản …. Nhìn chung, một doanh nghiệp luôn phải ước tính các khoản nợ khó xấu trong chu kỳ kinh doanh hiện tại dựa trên các khoản nợ xấu ở kỳ trước.
Nợ xấu là một khoản được viết bởi các doanh nghiệp như một khoản lỗ của công ty và được phân loại như một khoản chi phí do công ty không thể thu nhập và đã có mọi nỗ lực tất cả để thu các số tiền nợ. Điều này thường xảy ra khi con nợ đã công khai phá sản hoặc chi phí trong việc cố gắng thu nợ vượt quá chính khoản nợ đó. Nợ được ngay lập tức bằng văn bản của tín dụng con nợ tài khoản và do đó loại bỏ bất kỳ số dư còn lại trong tài khoản đó. Nợ xấu đại diện cho tiền bị mất do một doanh nghiệp là lý do tại sao nó được coi là một khoản chi phí.
Phân loại nợ xấu trên CIC
Hiện tại nợ xấu thường được chia thành nhiều cấp độ khác nhau phụ thuộc vào số lần khách hàng, cá nhân khi quá hạn thanh toán. Dựa vào những yếu tố này, nợ xấu được lưu trữ tại CIC (Credit Information Center – Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam) và được chia theo từng nhóm cụ thể như sau:
Nhóm 1: Nhóm nợ đủ tiêu chuẩn
Nhóm nợ đủ tiêu chuẩn, là nhóm nợ được các ngân hàng, tổ chức cho vay xác định có khả năng thu hồi cả vốn lãi theo đúng với thời hạn đề ra. Thời gian quá hạn của các khách hàng này không quá 10 ngày.
Nhóm 2: Nhóm nợ cần chú ý
Những khách hàng ở trong nhóm nợ này cần chú ý những cá nhân có thời gian trễ hạn thanh toán tiền hàng tháng từ 10-30 ngày. Được các ngân hàng và tổ chức tài chính điều chỉnh lại thời hạn thanh toán lần 1.
Nhóm 3: Nhóm nợ dưới tiêu chuẩn
Những khách hàng nằm trong danh sách nhóm nợ tiêu chuẩn thường là người quá hạn thanh toán từ 1-3 tháng so với thời hạn thanh toán trên hợp đồng. Các trường hợp người vay được miễn giảm lãi suất vì không đủ khả năng chi trả tiền lãi và các khoản nợ dù đã được cơ cầu thời gian trả nợ lần đầu.
Nhóm 4: Nhóm nợ nghi ngờ mất vốn
Là những khách hàng có các khoản nợ vượt hạn thanh toán từ 3 – 6 tháng so với thời hạn hợp đồng. Được đơn vị cho vay cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ 2
Nhóm 5: Nhóm nợ có khả năng mất vốn
Là nhóm nợ xấu đối tượng có thời gian trễ hẹn thanh toán trên 6 tháng, đã được cơ cấu lại thời hạn thanh toán 2 lần thế nhưng vẫn tiếp tục trễ hạn thanh toán hơn 90 ngày và những người vay có khoản nợ được cơ cấu lại thời gian thanh toán lần thứ 3.
Các nguyên nhân phát sinh nợ xấu
Có nhiều nguyên nhân phát sinh dẫn đến tình trạng nợ xấu, khi tiền vay tại các ngân hàng, các tổ chức tài chính. Một vài nguyên nhân có thể kể đến như:
- Người vay không thực hiện được khả năng thanh toán theo khoản vay đúng thời hạn được ghi trong hợp đồng
- Khách hàng quên hoặc cố tình thanh toán chậm khi sử dụng thẻ tín dụng
- Không thực hiện thanh toán số tiền tối thiểu khi sử dụng thẻ tín dụng
- Các khoản chi tiêu vượt quá hạn mức của thẻ và không có khả năng chi trả
- Thực hiện mua trả góp tại các đơn vị bán lẻ nhưng không thanh toán đúng thời hạn
Bị nợ xấu có ảnh hưởng gì không?
Đối với những khách hàng nằm trong các nhóm nợ 3, 4, 5 sẽ rất khó mà tiếp tục vay vốn tại các ngân hàng hay các công ty tín dụng nào. Tất cả các thông tin về người vay nợ xấu bao gồm cả các khoản vay trong quá khứ, khoản nợ hiện tại, thời gian nợ quá hạn, họ tên người vay, nơi vay vốn sẽ được lưu lại trên các trung tâm tín dụng là CIC trong thời hạn từ 03 – 05 năm sau khi người vay đã thanh toán đủ cả lãi lẫn gốc.
Bởi vậy nên các khách hàng vay nợ cần lưu ý những thông tin trên để tránh bị rơi vào nhóm nợ xấu và làm mất đi cơ hội vay sau này.
Giải pháp để tránh nợ xấu
Giải pháp tốt nhất để tránh vướng phải nợ xấu đó là:
– Sử dụng các kênh thanh toán khoản vay tự động: Với cách này sẽ giúp bạn trả các khoản nợ đúng hạn trong trường hợp bạn quên hay không nhớ ngày trả nợ
– Đánh giá lại khả năng vay vốn và điều kiện tài chính để trả nợ trước khi đi vay tại ngân hàng hay các công ty tài chính
– Sử dụng vốn vay hiệu quả, đúng mục đích để mang lại lợi nhuận cao giúp có thêm thu nhập trả nợ.
– Phải ý thức được việc thanh toán số tiền nợ và thời gian trả nợ theo đúng quy định mà tổ chức ban hành
– Trường hợp gặp phải tình huống không may do phát sinh về các khoản phải chi và bạn không thể trả nợ đúng hạn, hãy liên hệ đến nhân viên ngân hàng để thương thảo và tìm ra phương án tối ưu hiệu quả nhất cho cả đôi bên.
– Không nên đứng tên vay vốn cho người khác nếu người vay có tình hình tài chính không ổn định.
– Không nên cho người khác mượn giấy tờ để vay vốn vi rủi ro sẽ rất cao.
Giải đáp các thông tin liên quan đến nợ xấu
Thông tin nợ xấu sẽ được lưu lại trong bao lâu?
– Các khoản vay dưới 10 triệu nợ quá hạn nhưng đã tất toán thì sẽ không phải lo về lịch sử nợ xấu.
– Các khoản vay trên 10 triệu, thông tin lịch sử tín dụng sẽ được cập nhật hàng tháng. Khách hàng trả hết nợ xấu sau 12 tháng thì có thể đủ điều kiện vay ngân hàng.
– Khách hàng nợ xấu nhóm 3 trở lên thì thời gian quy định để xóa nợ xấu sau khi tất toán hoàn toàn là 5 năm.
Làm thế nào để tra cứu thông tin nợ xấu?
Để kiểm tra nợ xấu, bạn có thể kiểm tra bằng cách truy cập trang web của Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam https://cic.gov.vn/. Sau đó lựa chọn đăng ký và nhận đầy đủ thông tin cá nhân để đăng ký tài khoản tra cứu. Mã OTP sẽ được gửi về điện thoại đăng ký. Nhập mã OTP và chờ 1 đến 3 ngày để thông tin được xác nhận, có mail thông báo.
Sau khi có tài khoản tra cứu, bạn chỉ cần đăng nhập lại tài khoản vào trang chủ và chọn mục “khai thác báo cáo” để kiểm tra thông tin nợ xấu của mình.
Ngoài ra có thể tra cứu CIC qua ứng dụng CIC Credit Connect trên appstore hoặc google play. Tiếp tục đăng nhập hoặc đăng ký tài khoản. Nếu chưa có tài khoản đăng ký như trên và chợ 1 đến 3 ngày. Khi đã được xác nhận thông tin đăng ký chỉ cần truy cập mục “khai thác báo cáo” và kiểm tra nợ xấu.
Cách xóa nợ xấu ngân hàng như thế nào?
Để xóa nợ xấu ngân hàng điều bạn cần làm đó là nhanh chóng thanh toán toàn bộ các khoản vay (cả gốc lẫn lãi hoặc thêm tiền phạt quá hạn nếu có). Sau đó hãy yêu cầu ngân hàng cung cấp các văn bản xác nhận đã trả hết nợ.
Trường hợp nợ xấu nào có thể được vay tại Ngân hàng
Những trường hợp bị xếp vào nhóm nợ xấu nhưng vẫn có thể vay tiền tại ngân hàng bao gồm:
– Những người thuộc nhóm nợ xấu 1
– Những người đã tất toán nợ xấu từ 12 tháng trở lên (và điều này sẽ còn tùy thuộc vào một số ngân hàng chấp thuận).
Khách hàng có nợ xấu được vay vốn không?
Các ngân hàng và tổ chức tài chính sẽ liên tục cập nhật thông tin về các khoản vay, tên người vay, tổ chức vay và quá trình thanh toán khoản vay đó. CIC sẽ tổng hợp lại thành một cơ sở dữ liệu giúp phản ánh lịch sử tín dụng của các khách hàng. Với câu hỏi khi nợ xấu ngân hàng có vay vốn được không sẽ được trả lời như sau:
– Nhóm 1: Ngân hàng tổ chức tín dụng căn cứ vào mức độ trả quá hạn của khách hàng, có thường xuyên hay không. Nếu như thanh toán chậm liên tục xảy ra sẽ đánh giá khả năng thanh toán không tốt, có thể xảy ra vào nợ xấu nhóm 2.
– Khách hàng thuộc trường hợp nhóm 1 với nhóm 2: Nếu trong khoảng giữa 2 nhóm này có thể được chuyển sang nhóm 3, nhóm 4 thậm chí có thể rơi vào nợ xấu nhóm 5 tùy vào cách đánh giá tín dụng của mỗi tổ chức hoặc ngân hàng.
– Thực tế thì khi khách hàng bị CIC nhóm 2 thì không một ngân hàng nào có thể hỗ trợ tài chính và chỉ có có những công ty tín dụng mới cho vay, ví dụ như FE Credit, Prudential Finance… Tuy nhiên cũng sẽ tùy thuộc vào lý do thanh toán chậm trước đây là gì, phương án có thể thanh toán sắp tới.
– Khi khách hàng bị nợ xấu CIC ở nhóm 3, nhóm 4 và nhóm 5 thì mọi ngân hàng và công ty tài chính đều từ chối cho vay.
– Trong thời hạn 2 năm, bạn mới có thể tiếp tục vay vốn nếu như có nhu cầu. Tuy nhiên, một số ngân hàng có tiêu chí khắt khe như khi khách hàng có CIC chạm nhóm 3 thì sẽ không bao giờ cấp tín dụng cho bạn vay nữa.
Nợ xấu cá nhân được xóa khi nào?
- Với các khoản vay dưới 10 triệu: Khách hàng hãy nhanh chóng thanh toán dứt điểm, vì theo Khoản 1, Điều 11 Thông tư số 03/2013/TT-NHNN ngày 28/2/2013 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, bắt đầu từ ngày 01/12/2014 Ngân hàng Nhà nước ngừng cung cấp lịch sử tín dụng các khoản vay quá hạn dưới 10 triệu đồng “đã tất toán”. Do vậy nếu khoản vay dưới 10 triệu đồng đã tất toán, khách hàng sẽ không còn lo ngại về lịch sử nợ xấu tín dụng của mình nữa.
- Với các khoản vay trên 10 triệu: Khách hàng cần cố gắng thanh toán các khoản vay cả gốc lẫn lãi tính đến thời điểm thanh toán. Đây là cách tốt nhất để giải quyết các khoản nợ xấu tại ngân hàng của người vay. Sau đó khách hàng cần thông báo đến với nhân viên tín dụng quản lý khoản nợ của mình để xác nhận việc bạn đã thanh toán đầy đủ các khoản nợ quá hạn tại đây. Nếu cần bạn có thể đề nghị ngân hàng hay tổ chức tín dụng đó làm văn bản xác nhận đã hoàn trả nợ đã quá hạn và lý do khách quan phát sinh khoản nợ xấu này.
Tất cả các thông tin về lịch sử tín dụng sẽ được cập nhật định kỳ hàng tháng. Sau 12 tháng kể từ ngày trả hết nợ xấu, lịch sử tín dụng của người vay sẽ đủ điều kiện để đáp ứng tiêu chí cho vay của ngân hàng. Ngoài ra, một số ngân hàng vẫn sẽ chấp nhận khách hàng có lịch sử nợ xấu với điều kiện khách hàng phải giải trình được nguyên nhân phát sinh nợ xấu và tình hình tài chính thực tế của người vay.
