Trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng thị trường tiền tệ là một thuật ngữ được sử dụng phổ biến. Đây là một loại thị trường quan trọng, nơi giao dịch của nhiều nhà đầu tư. Vậy thị trường tiền tệ là gì? Có đặc điểm và chức năng như thế nào?
Thị trường tiền tệ là gì?
Theo Wikipedia, “Thị trường tiền tệ là thị trường vốn ngắn hạn (dưới 1 năm), nơi diễn ra các hoạt động của cung và cầu về vốn ngắn hạn. Vốn ngắn hạn bao gồm cả giấy tờ có giá ngắn hạn, có kỳ hạn tức là mua bán những món nợ ngắn hạn rủi ro thấp, tính thanh khoản cao. Thị trường tiền tệ diễn ra chủ yếu thông qua hoạt động của hệ thống ngân hàng, vì các ngân hàng là chủ thể quan trọng nhất trong việc cung cấp và sử dụng vốn ngắn hạn.”
Đặc điểm của thị trường tiền tệ
- Thị trường là phi tập trung, không có quy tắc hoặc quy định cụ thể nào. Các hoạt động trên thị trường tiền tệ không được giám sát bởi bất kỳ cơ quan tổ chức nào.
- Các hoạt động của thị trường tiền tệ chủ yếu được thực hiện thông qua hệ thống ngân hàng. Đây là điểm quan trọng nhất trong việc huy động và sử dụng vốn ngắn hạn.
- Thị trường được toàn cầu hóa với các hoạt động giao dịch trực tuyến là chính.
- Giai đoạn luân chuyển vốn ngắn hạn, không quá 1 năm.
- Nghiệp vụ cơ bản của thị trường tiền tệ: Quyền chọn kỳ hạn, quyền đáo hạn, hoán đổi…
- Tính thanh khoản của các công cụ trên thị trường tiền tệ cao, mang lại cho nhà đầu tư lợi tức lớn.
- Thị trường tiền tệ là nơi trung gian giữa ngân hàng thương mại (bên cho vay) và người đi vay.
Cấu trúc thị trường tiền tệ
Cấu trúc thị trường tiền tệ gồm 5 thị trường nhỏ:
- Thị trường tiền gửi.
- Thị trường tín dụng.
- Thị trường mở.
- Thị trường liên ngân hàng.
- Thị trường trái phiếu kho bạc.
Có thể phân loại thị trường tiền tệ theo 2 cách:
- Dựa theo cách tổ chức: Thị trường tiền tệ thứ cấp (Nơi mua bán các loại trái phiếu đã phát hành ở thị trường sơ cấp) và thị trường tiền tệ sơ cấp (Nơi phát hành các loại trái phiếu, là nơi huy động vốn cho người phát hành trái phiếu).
- Dựa theo công cụ hoạt động: Thị trường trái phiếu ngắn hạn cùng các giấy tờ có giá trị khác (Tín phiếu, kỳ phiếu, khế ước…) và thị trường vay nợ ngắn hạn (Giao dịch giữa các tổ chức dưới sự giám sát của ngân hàng trung ương).
Chức năng của thị trường tiền tệ
Thị trường tiền tệ có các chức năng chính như sau:
- Thị trường tiền tệ là một nơi được xem như là “sân chơi” để các nhà đầu tư tạo điều kiện tài chính phát triển, tạo điều kiện cho thuận lợi thanh toán quốc tế, lưu thông hàng hóa. Trọng tâm là cung cấp phương tiện giúp cá nhân và doanh nghiệp nhanh chóng điều chỉnh tình hình thanh khoản thực theo số lượng tiền mong muốn.
- Thị trường tiền tệ là kênh huy động nhằm thỏa mãn nhu cầu vốn ngắn hạn của các chủ thể kinh tế.
- Bằng việc mua bán chứng khoán ngắn hạn, ngân hàng Trung Ương điều tiết lượng tiền mặt trong lưu thông nhằm thực hiện chính sách thắt chặt hoặc nới lỏng tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát hoặc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
- Đóng góp cho sự ổn định nền tài chính quốc gia.
Chủ thể tham gia thị trường tiền tệ
- Chính Phủ: Chủ thể quan trọng, đóng vai trò là nhà phát hành tín phiếu và quản lý chung.
- Ngân hàng Nhà nước: Nhiệm vụ điều tiết để thị trường hoạt động ổn định, kích thích tăng trưởng, giảm lạm phát.
- Ngân hàng thương mại hay các tổ chức tài chính: Là chủ thể đóng vai trò huy động vốn từ nhân dân, sau đó chuyển thành nguồn vốn cho vay nhằm đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp.
- Doanh nghiệp/tổ chức kinh tế: Chủ thể có nhu cầu sử dụng tiền vốn để kinh doanh, đầu tư phát triển.
- Cá nhân, tổ chức, đoàn thể: Tham gia thị trường mua bán tiền tệ, vay vốn đầu tư kinh doanh, các giấy tờ có giá trị. Chủ thể này cần phải đáp ứng đủ các điều kiện về pháp nhân và có thu nhập.
Các công cụ lưu thông trên thị trường tiền tệ
Tín phiếu kho bạc (Treasury Bills)
Đây là loại chứng khoán nợ ngắn hạn được phát hành bởi Nhà nước nhằm mục đích điều hòa lưu thông tiền tệ, bù đắp những thiếu hụt tạm thời, hỗ trợ cho việc cân đối thu chi ngân sách hoặc mục đích khuyến khích phát triển sản xuất hay chống lạm phát. Đặc điểm của công cụ này là thời gian đáo hạn dưới một năm, lãi và vốn được trả một lần khi đáo hạn.
Các khoản vay liên ngân hàng
Theo ngân hàng trung ương quy định, các tổ chức nhận tiền gửi cần phải có một tỷ lệ dự trữ bắt buộc để đáp ứng nhu cầu rút tiền của người gửi tiền. Một số tổ chức có thể thừa dự trữ nhưng một số khác lại thiếu.
Các tổ chức nhận tiền gửi có thể thực hiện giao dịch mua bán các khoản dự trữ này trên thị trường liên ngân hàng, bằng cách này có thể tối thiểu hóa được lượng tài sản có tính thanh khoản cao nhưng lại có khả năng sinh lời thấp, như tín phiếu kho bạc.
Giấy chấp nhận thanh toán của ngân hàng
Giấy chấp nhận thanh toán của ngân hàng là một loại giấy tờ bảo đảm rằng một ngân hàng sẽ thanh toán vô điều kiện số tiền còn thiếu các nhà xuất khẩu của các nhà nhập khẩu. Nhà nhập khẩu sẽ trả số tiền ghi trên giấy cộng với một khoản phí cho ngân hàng khi đến ngày đáo hạn. Theo đó, nhà xuất khẩu không nhất thiết phải giữ giấy này cho đến khi đáo hạn mà có thể bán đi với giá chiết khấu để thu tiền trước. Tuy nhiên, do tính an toàn cao nên lãi suất của công cụ này tương đối thấp.
Kỳ phiếu thương mại
Kỳ phiếu thương mại được phát hành bởi doanh nghiệp sản xuất kinh doanh và được sử dụng thay cho kỳ phiếu để thanh toán cho các tổ chức hoặc cá nhân sẽ cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ cho doanh nghiệp. Trong thương phiếu có quy định thời hạn trả nợ và lãi suất đến kỳ hạn sẽ được đơn vị trả cả gốc lẫn lãi.
Kỳ phiếu ngân hàng (Bank Bills), Tín phiếu công ty tài chính, Chứng chỉ tiền gửi tiết kiệm
Đây là các loại chứng khoán ngắn hạn thường từ 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng đến 12 tháng, được phát hành bởi ngân hàng thương mại và công ty tài chính để nhằm mục đích huy động vốn, rồi dùng vốn đó cho vay (chủ yếu là ngắn hạn).
Kết luận
Như vậy, bài viết trên đây Đầu tư Tiết kiệm đã giúp bạn đọc quan tâm tìm hiểu các thông tin về thị trường tiền tệ. Hy vọng nội dung trên đây sẽ là những kiến thức hữu ích với các bạn. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết.
