Trái phiếu chuyển đổi là gì? Những điểm lưu ý về trái phiếu chuyển đổi?

Trên thị trường chứng khoán, trái phiếu chuyển đổi là cái tên rất quen thuộc. Tuy nhiên, có nhiều nhà đầu tư vẫn chưa thật sự nắm rõ về loại trái phiếu này. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng đi tìm câu trả lời trái phiếu chuyển đổi là gì? Có tính giá trị như thế nào đối với doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư.

Trái phiếu chuyển đổi là gì?

Trái phiếu chuyển đổi (trong tiếng Anh là Convertible Bond), đây là loại trái phiếu được phát hành bởi công ty cổ phần và có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông của doanh nghiệp phát hành theo điều kiện, điều khoản đã được xác định trong phương án phát hành trái phiếu. So với các loại trái phiếu khác thì trái phiếu chuyển đổi có lãi suất cố định khá thấp tuy nhiên nó có khả năng đem lại cho nhà đầu tư lợi nhuận lớn hơn khi chuyển đổi thành loại cổ phiếu thường của công ty.

Ví dụ về trái phiếu chuyển đổi

Một công ty phát hành trái phiếu chuyển đổi có giá trị 1000 đô la, lãi suất 4% với tỷ lệ chuyển đổi 100 cổ phiếu của công ty cho mỗi trái phiếu chuyển đổi và kỳ hạn 10 năm.

Vào cuối năm thứ 9, trước ngày đáo hạn 1 năm, nhà đầu tư được hưởng 1000 đô la tiền gốc + 40 đô la tiền lãi, tổng là 1040 đô la nếu nhà đầu tư không chuyển đổi trái phiếu thành vốn chủ sở hữu.

Tuy nhiên, cổ phiếu của công ty hiện đang giao dịch ở mức 11 đô la sau một quý thành công. Do đó, 100 cổ phiếu của công ty hiện nay trị giá 1100 đô la (100 cổ phiếu x 11 đô), vượt qua giá trị của trái phiếu.

Nhà đầu tư có khả năng chuyển đổi trái phiếu thành vốn chủ sở hữu, nhận 100 cổ phiếu trong quá trình này, và họ có thể bán chúng trên thị trường với tổng giá 1100 đô la.

Ưu và nhược điểm của trái phiếu chuyển đổi

Trái phiếu chuyển đổi có những ưu nhược điểm đối với công ty phát hành và nhà đầu tư.

Đối với công ty phát hành

Những ưu điểm và nhược điểm của Trái phiếu chuyển đổi có những ưu điểm và nhược điểm đối với công ty phát hành như sau:

Ưu điểm:

• Chi phí phát hành trái phiếu chuyển đổi thấp hơn so với chi phí và lãi suất khi phát hành trái phiếu thông thường và lãi suất ngân hàng. Đối với tổ chức phát hành trái phiếu chuyển đổi thì điều này giúp giảm rủi ro cần thiết.
• Phát hành trái phiếu chuyển đổi giúp cho cổ đông hạn chế được các rủi ro và tăng vốn cổ phần, đồng thời góp phần tăng giá trị cho doanh nghiệp.
• Thông thường, do tránh được tình trạng tăng số lượng cổ phiếu một cách nhanh chóng trên thị trường nên giá cổ phiếu thường không bị sụt giảm.
• Trước khi trái phiếu được chuyển đổi sẽ không làm giảm thu nhập hiện hữu so với phát hành cổ phiếu của các cổ đông.
• Khi mà phát hành cổ phiếu và trái phiếu thông thường đều không thuận lợi thì việc thực hiện trái phiếu chuyển đổi làm tạo thêm khả năng huy động vốn một cách dễ dàng hơn.

Nhược điểm:

• Do cổ đông thường tham gia vào việc quản lý công ty nên có thể gây ra một sự thay đổi trong việc kiểm soát công ty khi chuyển đổi.
• Khi trái phiếu được chuyển đổi, vốn chủ sở hữu bị “pha loãng” do tăng số cổ phiếu lưu hành nên mỗi cổ phần khi đó đại diện cho một tỷ lệ thấp hơn của quyền sở hữu trong công ty.
• Do được tính vào chi phí nên lợi tức trái phiếu được tính trừ vào thu nhập chịu thuế của công ty và lợi tức cổ phần là được lấy từ lợi nhuận sau thuế.

Kết quả của việc chuyển đổi sẽ làm chi phí trả lãi giảm, tức là làm thu nhập chịu thuế của công ty tăng lên. Do đó, khi chuyển đổi công ty sẽ phải trả thuế nhiều hơn.

Đối với nhà đầu tư

Những ưu và nhược điểm của trái phiếu chuyển đổi đối với nhà đầu tư.

Ưu điểm:

• Cũng giống trái phiếu thường, trái phiếu chuyển đổi cũng được thanh toán tiền lãi với một lãi suất cố định và vào lúc đáo hạn sẽ được mua lại với giá bằng mệnh giá. So với thu nhập từ cổ tức trên cổ phiếu thì thu nhập từ lãi suất trái phiếu thường cao hơn và chắc chắn hơn.
• Khi công ty chẳng may bị phá sản hay giải thể thì người nắm giữ trái phiếu chuyển đổi có quyền ưu tiên hơn các cổ đông nắm giữ cổ phiếu.
• So với giá cổ phiếu trong thời kỳ thị trường sa sút thì chiều hướng giá thị trường của trái phiếu chuyển đổi ổn định hơn. Trên thị trường, giá trị của trái phiếu chuyển đổi sẽ được các lãi suất hiện hành của những trái phiếu cạnh tranh khác hỗ trợ.
• Khi giá cổ phiếu của công ty phát hành trên thị trường tăng lên, khả năng chuyển đổi được của trái phiếu sẽ tạo cơ hội có thể hưởng lợi nhiều hơn cho người đầu tư.
• Nhà đầu tư có quyền lựa chọn, khi giá cổ phiếu sụt giảm xuống dưới giá chuyển đổi (lúc này họ sẽ không thực hiện quyền chuyển đổi) họ sẽ không bị lỗ nặng mà khi giá cổ phiếu tăng mạnh vẫn có lợi (lúc này họ sẽ thực hiện quyền chuyển đổi rồi bán cổ phiếu sau khi chuyển đổi).

Nhược điểm:

• So với các loại trái phiếu khác thì mức lãi suất mà nhà đầu tư được hưởng thấp hơn.
• Tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro do thời gian chuyển đổi thường dài.
• Những người nắm giữ trái phiếu chuyển đổi sẽ bị mất đặc quyền chuyển đổi nếu như công ty phải ngừng hoạt động bởi những tình huống như sáp nhập, hợp nhất hay giải thể.
• Khi chưa chuyển đổi hoặc nếu không có cơ hội chuyển đổi thì mức lợi tức được hưởng với một lãi suất thấp hơn so với trái phiếu thông thường.

Điều kiện phát hành trái phiếu chuyển đổi

Để phát hành trái phiếu chuyển đổi ra thị trường, doanh nghiệp phải là Công ty cổ phần.

• Có thời gian hoạt động tối thiểu từ 01 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc Giấy phép có giá trị tương đương lần đầu theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp doanh nghiệp được tổ chức lại hoặc chuyển đổi, thời gian hoạt động được tính là thời gian hoạt động của doanh nghiệp bị chia (trong trường hợp chia doanh nghiệp), thời gian hoạt động của doanh nghiệp bị tách (trong trường hợp tách doanh nghiệp), thời gian hoạt động dài nhất trong số các doanh nghiệp bị hợp nhất (trong trường hợp hợp nhất doanh nghiệp), thời gian hoạt động của doanh nghiệp nhận sáp nhập (trong trường hợp sáp nhập công ty), thời gian hoạt động của doanh nghiệp trước và sau khi chuyển đổi (trong trường hợp chuyển đổi công ty);
• Năm trước liền kề của năm phát hành có báo cáo tài chính được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính của đơn vị có lợi ích công chúng theo quy định của Luật kiểm toán độc lập;

• Khi phát hành, giao dịch trái phiếu đảm bảo tuân thủ giới hạn về số lượng nhà đầu tư;

+ Trong vòng 1 năm kể từ ngày hoàn thành đợt phát hành, trái phiếu doanh nghiệp bị hạn chế giao dịch trong phạm vi dưới 100 nhà đầu tư, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trừ trường hợp theo quyết định của Tòa án hoặc thừa kế theo quy định của pháp luật.

+ Trái phiếu doanh nghiệp được giao dịch không hạn chế về số lượng nhà đầu tư sau thời gian nêu trên; ngoại trừ trường hợp doanh nghiệp phát hành có quyết định khác.

• Có phương án phát hành trái phiếu được cấp có thẩm quyền phê duyệt và chấp thuận theo điều 14 nghị định 163/2018/NĐ-CP;
• Trước đợt phát hành trái phiếu phải thanh toán đầy đủ cả gốc và lãi của trái phiếu đã phát hành trong 03 năm liên tiếp (nếu có);
• Trong hoạt động phải đáp ứng các tỷ lệ an toàn tài chính, tỷ lệ bảo đảm an toàn theo quy định của pháp luật chuyên ngành;
• Trong trường hợp thực hiện chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu hoặc thực hiện quyền mua của chứng quyền phải đáp ứng quy định về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài theo quy định của pháp luật;
• Các đợt phát hành trái phiếu chuyển đổi phải cách nhau ít nhất sáu tháng;
• Trong tối thiểu 01 năm kể từ ngày hoàn thành đợt phát hành trái phiếu chuyển đổi, chứng quyền phát hành kèm theo trái phiếu không được chuyển nhượng, ngoại trừ trường hợp chuyển nhượng cho hoặc chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp hoặc theo quyết định của Tòa án hoặc thừa kế theo quy định của pháp luật.

Những điểm lưu ý về trái phiếu chuyển đổi

Tỷ lệ chuyển đổi

Tỷ lệ chuyển đổi là tỷ lệ cho biết có thể chuyển đổi được thành bao nhiêu cổ phiếu đối với mỗi trái phiếu. Tỷ lệ này được thể hiện dưới dạng tỷ số hoặc mức giá chuyển đổi.

Thời gian chuyển đổi

Đây là khoảng thời gian nắm giữ mà nhà đầu tư có thể thực hiện quyền chuyển đổi từ trái phiếu sang cổ phiếu sau đó.

Lãi suất

Trái phiếu chuyển đổi cũng đem đến khoản lãi suất định kỳ cho nhà đầu tư giống như trái phiếu thông thường. Tuy nhiên, mức lãi suất này sẽ thấp hơn.

Chuyển đổi bắt buộc 

Khi giá của cổ phiếu tăng cao hơn giá trị mà vào thời điểm trái phiếu được mua lại hoặc bị thu hồi nó có thể đạt được thì trường hợp này sẽ xảy ra. Đặc tính này khiến cho khả năng tăng giá quá cao của trái phiếu chuyển đổi bị hạn chế.

Trái phiếu chuyển đổi quốc tế là gì?

Trái phiếu chuyển đổi quốc tế chính là một dạng trái phiếu chuyển đổi và xuất phát từ nhiều quốc gia khác nhau.

Nhà đầu tư sẽ có thể đạt được rất nhiều lợi nhuận từ việc chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu của một công ty trong thời gian nhất định có lợi với nhà đầu tư. Đây chính là lý do luôn thu hút được nhiều nhà đầu tư của trái phiếu chuyển đổi.

Tính giá trị của trái phiếu chuyển đổi 

Về cơ bản, trái phiếu chuyển đổi vừa là một dạng trái phiếu doanh nghiệp lại vừa là một loại cổ phiếu do doanh nghiệp phát hành nên được coi là một loại sản phẩm đầu tư hỗn hợp.

So với trái phiếu thường, trái phiếu chuyển đổi có khả năng chuyển đổi sang cổ phiếu theo một tỷ lệ nhất định. Do đó, so với trái phiếu thông thường thì trái phiếu chuyển đổi sẽ có giá trị nhiều hơn.

Ta có thể tính giá trị của trái phiếu chuyển đổi bằng công thức sau đây:

Giá trị trái phiếu chuyển đổi = Giá trị trái phiếu + Giá trị quyền chuyển đổi

Trong đó:

• Giá trị của trái phiếu là giá trị của các dòng tiền gốc ở thời điểm hiện tại và lãi của trái phiếu trong tương lai. 
• Giá trị quyền chuyển đổi: Có thể xác định theo giá của cổ phiếu trên thị trường, quyền chuyển đổi có giá trị khi giá cổ phiếu tăng và khi giá cổ phiếu giảm thì quyền chuyển đổi giảm. Dựa vào phần chênh lệch giữa giá cổ phiếu hiện hành và giá chuyển đổi để quyết định giá trị nội tại quyền mua.

Quyền chuyển đổi sẽ càng có giá trị nếu thời hạn thực hiện quyền càng dài, do thời hạn còn dài khiến cho cơ hội tăng giá của cổ phiếu càng lớn và cao hơn, giá trị nội tại của quyền mua theo đó sẽ lớn và có lợi hơn cho người chuyển đổi.

Đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu chuyển đổi có lợi ích gì?

Doanh nghiệp có thể huy động vốn từ trái phiếu chuyển đổi như một giải pháp tiết kiệm giống như trái phiếu thông thường và có sự thu hút lớn đối với các nhà đầu tư. So với tăng vốn bằng cổ phiếu thì trong giai đoạn kinh doanh khó khăn hoặc diễn biến thị trường xấu dẫn đến giá cổ phiếu đi xuống, doanh nghiệp đã giải pháp phát hành trái phiếu chuyển đổi để nhằm mục đích giảm thiểu được các rủi ro cho cổ đông, từ đó góp phần gia tăng giá trị doanh nghiệp.

Nếu so với các hình thức vay vốn khác của doanh nghiệp như vay ngân hàng thì giá chuyển đổi thấp, lãi suất cũng thấp hơn, điều này đã tạo cơ hội có được nguồn vốn giá rẻ cho doanh nghiệp. 

Bên cạnh đó, khi nhà đầu tư thực hiện chuyển đổi thành cổ phiếu thì doanh nghiệp có thể không còn nghĩa vụ nợ. Lúc này, khoản tiền ban đầu sẽ thành nguồn vốn của công ty.

Trái phiếu chuyển đổi với nhà đầu tư

Cũng giống như một trái phiếu thông thường, nhà đầu tư có thể hưởng lãi suất đều đặn hoặc khi nhận thấy giá thị trường có xu hướng tăng cao có thể thực hiện chuyển đổi sang cổ phiếu bởi trái phiếu chuyển đổi là sản phẩm có tính chất 2 trong 1.

Bên cạnh đó, khi giá cổ phiếu công ty lao dốc nhà đầu tư cũng có thể tránh được rủi ro. Trong trường hợp khi trái phiếu chuyển đổi không phải nghĩa vụ chuyển đổi sang cổ phiếu thì nhà đầu tư vẫn hưởng lãi suất định kỳ từ trái phiếu.

Kết luận

Trên đây là các thông tin về trái phiếu chuyển đổi là gì cũng như tính giá trị của trái phiếu chuyển đổi đối với doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư. Hy vọng với nội trung trong bài viết trên đây đã giúp bạn đọc quan tâm có thể hiểu thêm phần nào về trái phiếu chuyển đổi nói riêng, thị trường tài chính nói chung. Qua đó đưa ra những lựa chọn đầu tư hiệu quả nhất.