Thị trường chứng khoán là gì?
Thị trường chứng khoán (tên tiếng Anh: Stock Market) là một tập hợp bao gồm những người mua và người bán cổ phiếu (hay chứng khoán), thứ đại diện cho quyền sở hữu của họ đối với một doanh nghiệp; chúng có thể bao gồm các cổ phiếu được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán đại chúng, hoặc những cổ phiếu được giao dịch một cách không công khai, ví dụ như cổ phần của một công ty tư nhân được bán cho các nhà đầu tư thông qua các nền tảng gọi vốn cộng đồng.
Những khoản đầu tư trên thị trường chứng khoán hầu hết được thực hiện thông qua môi giới chứng khoán và nền tảng giao dịch điện tử.
Các loại thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán bao gồm:
Thị trường chứng khoán sơ cấp:
- Là nơi cổ phiếu lần đầu phát hành từ công ty để hút một nguồn vốn đầu tư – đây là cách giúp họ có thể huy động một số vốn trên thị trường chứng khoán để phục vụ sản xuất kinh doanh.
- Thị trường sơ cấp không hoạt động liên tục và chỉ hoạt động khi doanh nghiệp cần huy động vốn.
Thị trường thứ cấp:
- Là nơi mua qua bán lại các chứng khoán, sau khi đã phát hành thị trường sơ cấp. Chúng ta mua bán cổ phiếu trên thị trường chứng khoán bằng cách đặt lệnh bình thường. Đây cũng là nơi các nhà đầu tư cá nhân có thể tham gia giao dịch chứng khoán.
- Thị trường thứ cấp hoạt động liên tục vào các ngày làm việc trong tuần.
Ở Việt Nam thị trường chứng khoán có 2 dạng:
- Thị trường chứng khoán cơ sở
- Thị trường chứng khoán phái sinh
Đặc điểm của thị trường chứng khoán
Đặc điểm thị trường chứng khoán
- Hình thức tài chính trực tiếp và người cần vốn, người cung cấp vốn đều trực tiếp tham gia vào thị trường.
- Là một thị trường liên tục, các chứng khoán sau khi đã phát hành trên thị trường sơ cấp nó có thể được mua bán nhiều lần trên thị trường thứ cấp. Đảm bảo cho các nhà đầu tư có thể chuyển chứng khoán của họ thành tiền bất cứ lúc nào họ muốn.
- Mọi người có thể tự do tham gia vào thị trường và giá cả ở đây được hình thành dựa trên quan hệ cung – cầu giữa người bán, người mua.
- Các giao dịch đều công khai giúp duy trì tính minh bạch trong giao dịch tài chính.
- Khả năng thanh khoản là một trong những đặc điểm của thị trường chứng khoán, tạo nên sự hấp dẫn của thị trường chứng khoán với các nhà đầu tư.
Vai trò thị trường chứng khoán
Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế
Khi các nhà đầu tư mua chứng khoán do các công ty phát hành, số tiền nhàn rỗi của họ sẽ được sử dụng cho các hoạt động sản xuất kinh doanh và từ đó góp phần mở rộng sản xuất xã hội. Bằng việc hỗ trợ các hoạt động đầu tư của công ty, thị trường chứng khoán có các tác động quan trọng với sự phát triển của nền kinh tế quốc dân.
Chính phủ, chính quyền ở các địa phương cũng có thể huy động vốn thông qua thị trường chứng khoán để sử dụng và đầu tư trong việc phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế, phục vụ các nhu cầu chung của xã hội.
Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng
Thị trường chứng khoán tạo ra một môi trường đầu tư lành mạnh với các cơ hội lựa chọn phong phú. Các loại chứng khoán trên thị trường khác nhau về tính chất, thời hạn và độ rủi ro và cho phép các nhà đầu tư có thể lựa chọn cho loại hàng hóa phù hợp với khả năng, mục tiêu và sở thích của mình.
Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán
Tạo tính thanh khoản
Tính thanh khoản hay khả năng chuyển đổi thành tiền mặt nhanh chóng là một trong những đặc tính đặc biệt của chứng khoán với người đầu tư, họ có thể chuyển đổi các chứng khoán mà mình sở hữu thành tiền mặt hoặc thành các loại chứng khoán khác mà họ muốn.
Khả năng thanh khoản là một trong những đặc điểm hấp dẫn của chứng khoán đối với người đầu tư. Điều này mang đến sự linh hoạt và an toàn cho các chủ đầu tư. Khi thị trường chứng khoán càng năng động và có hiệu quả thì tính thanh khoản của chứng khoán càng cao.
Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp
Thông qua giá chứng khoán, hoạt động của các doanh nghiệp được phản ánh một cách tổng hợp và chính xác, nhanh chóng hoạt động của doanh nghiệp từ đó tạo nên một môi trường cạnh tranh lành mạnh để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, kích thích việc áp dụng các công nghệ mới và cải thiện sản phẩm của doanh nghiệp.
Tạo môi trường giúp chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô
Thông qua chỉ báo của thị trường chứng khoán mà các động thái của nền kinh tế được phản ánh một cách nhạy bén và chính xác. Khi giá các chứng khoán tăng lên cho thấy đầu tư đang mở rộng, nền kinh tế tăng trưởng và ngược lại giá chứng khoán giảm sẽ cho thấy các dấu hiệu tiêu cực của nền kinh tế.
Do đó, có thể nói rằng thị trường chứng khoán được gọi là phong vũ biểu của nền kinh tế và là một công cụ quan trọng giúp chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô. Chính phủ có thể mua và bán trái phiếu chính phủ để tạo ra nguồn thu bù đắp thâm hụt ngân sách và quản lý lạm phát.
Bên cạnh đó, chính phủ cũng có thể áp dụng một số chính sách, biện pháp tác động vào thị trường chứng khoán nhằm định hướng đầu tư đảm bảo cho sự phát triển cân đối của nền kinh tế thị trường.
Nguyên tắc hoạt động của thị trường chứng khoán
Nguyên tắc hoạt động của thị trường chứng khoán
Nguyên tắc trung gian
Mọi hoạt động giao dịch, mua bán chứng khoán trên thị trường chứng khoán đều được thực hiện thông qua các trung gian, còn gọi là các nhà môi giới.
Người môi giới có thể cung cấp cho khách hàng mọi dịch vụ, hay chỉ bán phần dịch vụ liên quan đến chứng khoán như:
- Cung cấp thông tin và tư vấn cho khách hàng trong việc chọn lựa, mua bán chứng khoán;
- Đại diện khách hàng để thương lượng mua bán chứng khoán;
- Thay mặt khách hàng giải quyết mọi vấn đề liên quan đến chứng khoán;
- Thu lãi cho khách hàng;
- Ứng trước vốn cho khách hàng để mua chứng khoán hoặc để khách hàng bán trước mua sau.
Theo nguyên tắc trung gian, các nhà đầu tư không thể trực tiếp thoả thuận với nhau để mua bán chứng khoán. Họ đều phải thông qua các nhà môi giới của mình để đặt lệnh sau đó các nhà môi giới sẽ nhập lệnh vào hệ thống để khớp lệnh.
Nguyên tắc đấu giá
Giá chứng khoán được xác định thông qua việc đấu giá giữa lệnh mua và các lệnh bán. Tất cả các nhà đầu tư tham gia thị trường chứng khoán đều không có quyền can thiệp vào việc xác định giá này. Có hai hình thức đấu giá là đấu giá trực tiếp và đấu giá tự động.
Việc định giá được thực hiện qua một cuộc đấu giá giữa những người môi giới mua này với những người môi giới mua khác, gặp nhau trên sàn giao dịch và trực tiếp đấu giá. Đấu giá tự động diễn ra khi hoạt động giao dịch của các nhà đầu tư được nhập thông qua hệ thống máy chủ của Sở giao dịch chứng khoán. Hệ thống máy chủ sẽ tự động xác định mức giá phù hợp.
Nguyên tắc công khai
Các hoạt động giao dịch trên thị trường chứng khoán đều phải đảm bảo tính công khai. Đồng thời, Sở giao dịch chứng khoán công bố các thông tin về giao dịch chứng khoán trên thị trường. Các tổ chức niêm yết công bố công khai các thông tin tài chính định kỳ hàng năm của công ty, các rủi ro bất thường xảy ra đối với công ty chứng khoán, cổ phiếu, trái phiếu của giám đốc, người quản lý, các cổ đông. Các thông tin càng được công bố công khai minh bạch, thì càng thu hút được nhà đầu tư tham gia vào thị trường chứng khoán.
Có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán hay không?
Đầu tư vào chứng khoán để kiếm lời không còn xa lạ với nhiều người. Một số người nghĩ rằng đầu tư vào cổ phiếu là một nguồn thu nhập thụ động – bạn không cần phải làm gì nhiều vẫn có tiền. Quan điểm này quả thực là sai lầm, vì đầu tư cần có thời gian quan sát, học hỏi và tìm hiểu chứng khoán mới có thể tham gia vào thị trường này.
Có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán
Nhưng thay vì gửi tiết kiệm vào ngân hàng, lãi suất hàng năm khoảng 6-7% thì kênh đầu tư chứng khoán có thể giúp bạn có lãi suất cao hơn. Nhiều chuyên gia tài chính cho rằng chứng khoán là kênh đầu tư tốt và hiệu quả. Chúng ta không cần hàng trăm triệu thậm chí hàng tỷ đồng như bất động sản, chỉ cần có trong tay vài triệu là có thể đầu tư vào cổ phiếu. Lãi lỗ cũng được tính toán rất rõ ràng, nhanh chóng và tiện lợi. Mua bán trên thị trường chứng khoán rất dễ dàng, không mất nhiều thời gian, tính thanh khoản rất cao.
Ngoài ra, các sàn chứng khoán ở Việt Nam luôn được quản lý chặt chẽ và minh bạch bởi nhiều cơ quan chức năng và các thành viên thị trường. Vì vậy, giữa rất nhiều các kênh đầu tư hiện nay, đầu tư vào chứng khoán luôn là một kênh đầu tư hiệu quả.
Kết luận
Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra những hoạt động giao dịch mua và bán các loại chứng khoán. Thị trường chứng khoán là nơi chứng khoán được phát hành và trao đổi. Hy vọng bài viết này đã mang đến những kiến thức hữu ích cho bạn.
