Chứng khoán luôn là kênh đầu tư hấp dẫn được nhiều nhà đầu tư quan tâm bởi khả năng sinh lời cao, tuy nhiên lợi nhuận cao sẽ luôn đi kèm với rủi ro lớn. Vậy khi đầu tư vào chứng khoán sẽ gặp phải những rủi ro như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Rủi ro trong đầu tư chứng khoán là gì?
Rủi ro trong đầu tư chứng khoán là khả năng xảy ra sự cố bất lợi mà nhà đầu tư gặp phải khi tham gia vào thị trường chứng khoán, rủi ro thường đến từ rất nhiều nguồn. Nhà đầu tư (NĐT) có thể gặp nguy cơ thua lỗ nặng, thậm chí là mất trắng nếu không hiểu về rủi ro và không có giải pháp phù hợp.
Có 2 loại rủi ro trong chứng khoán hiện nay:
- Rủi ro hệ thống
- Rủi ro không có tính hệ thống
Khi đầu tư vào chứng khoán sẽ có những rủi ro gì?
Rủi ro hệ thống trong đầu tư chứng khoán
Rủi ro hệ thống (rủi ro thị trường) là toàn bộ thị trường đều bị tác động xấu và ảnh hưởng đến tất cả các mã chứng khoán. NĐT chỉ có thể đề phòng, giảm thiểu những tác động chứ không thể tránh được các rủi ro hệ thống.
Những nguyên nhân gây ra rủi ro hệ thống, làm chao đảo thị trường chứng khoán là những sự kiện chính trị bất ngờ, biến động tỷ giá, lãi suất,…
Các yếu tố rủi ro hệ thống như:
Rủi ro hàng hóa
Khi mua chứng khoán chính là một cách gián tiếp mua hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp. Vì vậy, thị trường cổ phiếu sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi giá của hàng hóa nhất là với các loại hàng hóa có chính sách tài khóa riêng của Nhà nước (xăng, điện, gas, năng lượng,…). Chứng khoán sẽ xảy ra biến động và nguy cơ rủi ro lớn nếu giá hàng hóa thay đổi.
Rủi ro mô hình
Mỗi NĐT đều chọn cho mình mô hình đầu tư phù hợp bản thân, mô hình được xây dựng dựa trên những yếu tố phân tích kỹ thuật thị trường. Tuy nhiên, rủi ro lớn được tạo ra, bởi những biến động của thị trường chứng khoán có thể xảy ra không theo một nguyên tắc nào. Các nhà đầu tư cũng không thể tránh khỏi rủi ro và các yếu tố tác động từ thị trường dù đã chọn mô hình đầu tư được cho là lý tưởng nhất thông qua việc sử dụng phân tích kỹ thuật thị trường để xây dựng mô hình.
Rủi ro lạm phát và lãi suất
Những rủi ro lãi suất xảy ra bởi sự lên xuống thất thường của lãi suất Trái phiếu Chính phủ, khi đó trong mức sinh lời kỳ vọng của các chứng khoán sẽ xuất hiện sự dao động. Biến động giá chứng khoán luôn tỷ lệ nghịch với lãi suất thị trường, giá trị thị trường chứng khoán giảm khi lãi suất tăng và ngược lại. Ngoài ra, lạm phát cũng làm giá trị đồng tiền thay đổi, khiến cho lợi nhuận trong tương lai của NĐT bị ảnh hưởng.
Rủi ro thanh khoản
Điều không thể thiếu trong thị trường chứng khoán là tính thanh khoản, thể hiện khả năng chuyển đổi từ tiền sang chứng khoán và ngược lại. Rủi ro thanh khoản tăng lên bởi chứng khoán sẽ bị tác động khi điều kiện giao dịch thay đổi. Thường thì khả năng thanh khoản và đặt lệnh giao dịch sẽ càng cao khi số chứng khoán càng lớn. Ngược lại, khả năng thanh khoản sẽ thấp khi số lượng chứng khoán thấp đi.
Rủi ro phi hệ thống trong đầu tư chứng khoán
Đây là những rủi ro chỉ xảy ra riêng với từng ngành, từng lĩnh vực. Vì vậy, rủi ro này chỉ ảnh hưởng tới một số nhà đầu tư nhất định chứ không ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường. Trong đầu tư chứng khoán để tránh gặp phải rủi ro phi hệ thống NĐT có thể phân tích và nhận diện rủi ro.
Có 5 yếu tố trong rủi ro phi hệ thống:
Rủi ro xếp hạng
Đều có những đánh giá, xếp hạng riêng vào cuối năm hay đầu năm trong từng ngành, từng lĩnh vực. Vì vậy, rủi ro sẽ xảy ra khi thứ hạng của các công ty trong cùng lĩnh vực thay đổi. Giá cổ phiếu, chứng khoán biến động theo thứ hạng lên xuống của các công ty.
Rủi ro lỗi thời
Có những ngành nghề, lĩnh vực khi doanh nghiệp không có những thay đổi kịp thời, thì sau thời gian hoạt động sẽ có dấu hiệu lỗi thời. Doanh nghiệp sẽ bị các đối thủ khác vượt lên nếu doanh nghiệp đó hoạt động ổn định, không đổi mới các giá trị nên làm chậm tốc độ tăng trưởng. Vì vậy, bị sụt giảm giá cổ phiếu, chứng khoán là chuyện đương nhiên.
Rủi ro kiểm toán
Giá trị doanh nghiệp sẽ bị tổn hại nếu khâu kiểm soát chi phí và nguồn vốn không tốt. Rủi ro này cũng có thể xảy ra nếu hoạt động sản xuất không hiệu quả, dẫn tới giá cổ phiếu cũng bị giảm.
Rủi ro truyền thông
Giá cổ phiếu sẽ bị sụt giảm nhanh chóng khi thị trường kinh doanh có nhiều đối thủ, bị bội thực bởi tin xấu làm hình ảnh và uy tín doanh nghiệp bị ảnh hưởng.
Rủi ro pháp lý
Để nâng cao tính minh bạch của thị trường, Nhà nước đã có những quy định nghiêm ngặt về vốn và điều chỉnh liên tục Luật chứng khoán. Tuy nhiên, nếu nhà đầu tư công ty phát hành chứng khoán sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro lớn nếu không nắm rõ các vấn đề pháp lý.
Câu chuyện thua lỗ chứng khoán của các nhà đầu tư
Chứng khoán luôn là kênh đầu tư hấp dẫn được nhiều nhà đầu tư quan tâm bởi khả năng sinh lời cao, tuy nhiên, không phải ai tham gia đầu tư chứng khoán cũng kiếm được lợi nhuận, có rất nhiều người không biết gì về chứng khoán, thậm chí không biết xem bảng điện tử, giao dịch mua bán ra sao, hoặc có nhiều người chỉ thích nghe theo bạn bè hoặc những chỉ dẫn từ các hội nhóm, mua bán theo tâm lý đám đông,… dẫn tới thua lỗ nặng nề.
Theo đó, Anh Nguyễn Đức Nam (35 tuổi) – nhân viên kinh doanh tại một công ty bất động sản (Hà Nội) cho biết, thấy một số anh em cùng công ty rôm rả kể về thành quả có được từ những ngày “lướt sóng” chứng khoán, nên anh đã rút tiền tiết kiệm để chuyển hướng sang lĩnh vực này. Anh chia sẻ: “Thấy anh em bàn bạc sôi nổi mỗi ngày về thị trường, tò mò tôi cũng thử theo dõi và tìm hiểu, tôi thấy khá thú vị. Nếu dành thời gian theo dõi, phân tích các mã ngành căn cứ theo biến động từ thế giới thì sẽ chắc thắng tới 70 – 80%. Sau khoảng hơn một tháng, tôi quyết định rút 100 triệu tiền tiết kiệm để đầu tư vào chứng khoán”.
Sau vài tuần, anh đã lãi được hơn 20 triệu. Lúc này anh tự tin rằng mình đã có chút kinh nghiệm, lại thấy thị trường xanh liên tục, anh Nam quyết định dốc thêm 500 triệu tiền mặt, đồng thời vay margin 300 triệu với lãi suất 9,8%/tháng, tăng số quỹ lên thành 1 tỷ đồng.
Tuy nhiên, sau đó thị trường liên tiếp lao dốc. Chẳng mấy chốc tài khoản của anh đã âm đến gần 100 triệu, đến phiên ngày hôm sau âm tiếp 20 triệu.
“Xuống tiền tham gia thị trường đúng thời điểm thuận lợi, mua mã nào cũng có ăn nên tôi rất ham. Lần đầu tham gia chỉ dự định bỏ vốn khoảng 100 triệu nhưng thị trường cứ xanh liên tục, nên tôi quyết định bỏ thêm tiền vào tài khoản, tuy nhiên chỉ qua mấy phiên tôi đã thiệt hại gần nửa số tiền mà tôi đã bỏ vào” anh Nam chia sẻ.
Tương tự, chị Nga một nhân viên văn phòng (TP HCM), chị nghe lời một người bạn mở tài khoản chứng khoán và đã nộp 200 triệu đồng để đầu tư, tuy nhiên mới 2 tuần đã lỗ mất hơn triệu đồng. Chị chia sẻ: “Tôi đã giao tài khoản cho người bạn giao dịch giùm vì bản thân không biết đầu tư. Đến cuối tuần qua, giá trị danh mục chỉ còn khoảng 180 triệu đồng. Tôi hỏi lại thì bạn nói cổ phiếu bị đội lái đánh xuống, khi nào gom xong sẽ tăng giá trở lại. Thị trường lên, ai mua cũng có lời, tới lượt mình mua lại lỗ, xót lắm nhưng không biết làm thế nào. Lỡ theo rồi phải chịu thôi” – Chị Nga buồn rầu nói.
Ngoài ra còn có rất nhiều nhà đầu tư phải chịu cảnh thua lỗ vì không có kiến thức về thị trường chứng khoán mà thị trường vẫn luôn tiềm ẩn nguy cơ điều chỉnh lớn và có thể đến bất cứ lúc nào. Theo lời khuyên của các chuyên gia, để hạn chế được các rủi ro nhà đầu tư không nên hưng phấn quá đà, mà cần chú trọng đến quản trị rủi ro để bảo vệ thành quả cũng như trang bị đầy đủ kiến thức cho bản thân khi tham gia vào thị trường.
Xem thêm: Rủi ro tài chính là gì?
Kết luận
Hy vọng với bài viết trên đây, bạn đọc quan tâm đã nắm được những rủi ro có thể gặp phải khi đầu tư chứng khoán. Qua đó, trang bị cho mình thêm những kiến thức hữu ích để có thể giảm thiểu tối đa rủi ro khi quyết định tham gia vào thị trường.
