Thị trường chứng khoán phái sinh là một thị trường giao dịch mới được cho phép triển khai tại Việt Nam từ năm 2017, tuy nhiên với ưu điểm vốn đầu tư ít cùng tỷ lệ đòn bẩy cao và đặc biệt là có thể kiếm lời trong cả hai chiều lên xuống của thị trường khiến nó đang nhận được ngày càng nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư.
Tuy nhiên, khi muốn tham gia vào thị trường cần phải nắm được các bước giao dịch và những thuật ngữ cơ bản. Đây chính là hành trang đầu tiên để bạn tiếp cận với thị trường này.
Giao dịch chứng khoán phái sinh là gì?
Giao dịch chứng khoán phái sinh là gì?
Là hoạt động mua/bán của hợp đồng tài chính và sự biến động giá của tài sản cơ sở sẽ quyết định giá trị của nó. Hoạt động giao dịch chứng khoán phái sinh được diễn ra trực tuyến trên các sàn hoặc trực tiếp tại quầy giao dịch.
Mục đích của giao dịch chứng khoán phái sinh
Khi giao dịch chứng khoán phái sinh phòng ngừa được rủi ro hoặc đầu cơ đó chính là mục đích cơ bản của các nhà đầu tư.
Tham gia vào hợp đồng chứng khoán phái sinh nhà đầu tư có thể phòng ngừa rủi ro, có thể bù đắp những tác động tiêu cực về giá trong tương lai có tăng giảm, thay đổi lãi suất hoặc tỷ giá ngoại tệ, kể cả khả năng người vay có thể vỡ nợ.
Chứng khoán phái sinh cho phép nhà đầu tư đầu cơ dựa trên phán đoán về giá cả tương lai của một loại tài sản để kiếm lợi nhuận. Thị trường chứng khoán cơ sở (giao dịch ngay ngày hôm nay với tài sản đang giao dịch theo thời gian thực – realtime) và thị trường phái sinh (thị trường liên quan đến Hợp đồng tương lai) có mối quan hệ dựa trên việc chênh lệch giá.
Khi có một nhà đầu tư mua/bán hoặc những sản phẩm tài chính bằng việc chênh lệch giá để kiếm lợi nhuận. Thị trường phái sinh mở ra nhiều cơ hội cho việc kinh doanh chênh lệch giá.
Hướng dẫn cách giao dịch chứng khoán phái sinh
Các bước để tham gia thị trường chứng khoán phái sinh:
Bước 1: Mở tài khoản chứng khoán
Bạn có thể mang CMND/thẻ căn cước đến các quầy giao dịch của các công ty chứng khoán để mở tài khoản trực tiếp hoặc mở online trên website của các công ty chứng khoán.
Bước 2: Nộp tiền ký quỹ ban đầu
Theo quy định để kích hoạt tài khoản bạn cần nộp tiền ký quỹ ban đầu. Đây là khoản tiền cọc để đảm bảo cho các giao dịch của nhà đầu tư được thực hiện.
Theo Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam – VSD tỷ lệ ký quỹ là 13%. Tuy nhiên, các công ty chứng khoán thường thu cao hơn từ 18% – 20% để phòng ngừa rủi ro khi chốt phiên lỗ/lãi mỗi ngày. Trường hợp lỗ mà nhà đầu tư chưa kịp ký quỹ bổ sung thì tài khoản sẽ bị ngừng giao dịch.
Bước 3: Giao dịch chứng khoán phái sinh
Sau khi đã nộp đủ tiền ký quỹ bạn sẽ được đặt lệnh.
Để giúp nhà đầu tư dễ hình dung, dưới đây là video hướng dẫn đóng/mở vị thế của HSC:
6.1 Hướng dẫn mở vị thế trên HSC iTrade
6.2 Hướng dẫn đóng vị thế trên HSC iTrade
Bước 4: Thanh toán bù trừ
Nhà đầu tư cần thanh toán toàn bộ lỗ/lãi mỗi ngày phát sinh theo hợp đồng và được tính toán dựa theo giá giao dịch đóng cửa của Hợp đồng Tương lai. Lỗ/lãi các hợp đồng đến ngày đáo hạn sẽ được tính dựa trên giá đóng cửa của chỉ số tại ngày đáo hạn hợp đồng tương lai đó.
Trường hợp tài khoản chứng khoán phái sinh của bạn lỗ ròng: Bạn phải thanh toán đầy đủ số lỗ phát sinh. Và ngược lại nếu tài khoản chứng khoán phái sinh của bạn lãi ròng: Bạn sẽ nhận được đầy đủ số lãi phát sinh.
Bước 5: Theo dõi các loại tỷ lệ
Nếu tài khoản có số dư ký quỹ dưới mức quy định bạn sẽ bị gọi là ký quỹ (margin call) bởi công ty chứng khoán, yêu cầu ký quỹ bổ sung. Ngược lại, nếu giá trị tài sản ký quỹ vượt giá trị ký quỹ yêu cầu, nhà đầu tư có quyền rút bớt phần lợi nhuận đó.
Kết luận
Trong bài viết trên vừa chia sẻ một số kiến thức về giao dịch chứng khoán phái sinh và cách giao dịch chứng khoán phái sinh cho nhà đầu tư. Hy vọng bài viết sẽ giúp các nhà đầu tư hiểu và giao dịch chứng khoán phái sinh dễ dàng hơn. Chúc mọi người đầu tư thành công.
