Mô hình vai đầu vai là gì? Cách để giao dịch hiệu quả nhất

Mô hình vai đầu vai là gì?

Mô hình vai đầu vai trong tiếng anh là Head And Shoulders. Đây là mô hình giá xuất hiện trong 1 xu hướng tăng, báo hiệu đảo chiều xu hướng từ xu hướng tăng sang xu hướng giảm.

Mô hình vai đầu vai là một mô hình giá đảo chiều và thường thấy nhất trong các xu hướng tăng. Trong xu hướng tăng, giá tạo thành một đỉnh (vai trái), tiếp theo là một đỉnh cao hơn (đầu) và sau đó là một đỉnh thấp hơn (vai phải). Khi giá đi xuống phá vỡ đường neckline, mô hình giá vai đầu vai được hoàn thành.

Sở dĩ mô hình này được đặt tên là vai đầu vai vì khi nhìn vào nó bạn sẽ liên tưởng đến đầu và 2 vai của bạn.

Cấu tạo mô hình vai đầu vai

Một mô hình vai đầu vai được hình thành đầy đủ bao gồm bốn yếu tố: vai trái, đầu, vai phải và đường viền cổ. Chi tiết như sau:

• Vai trái: Một nhịp tăng giá kết thúc và tạo ra 1 đỉnh rồi giảm trở lại đáy ban đầu.
• Vai phải: Tiếp tục là một nhịp tăng trở lại nhưng tạo đỉnh thấp hơn so với đỉnh của phần đầu.
• Đầu: Giá lại tăng từ vai trái của đáy đi lên, tạo đỉnh mới cao hơn đỉnh của vai trái rồi giảm trở lại đáy ban đầu.
• Đường viền cổ (Neckline): Xác định thông qua việc kéo dài điểm nối qua các điểm đáy từ trái sang phải của mô hình.

Mô hình đầu và vai giảm giá được hình thành trong một xu hướng tăng bởi một đỉnh và một pullback (vai trái), theo sau là một đỉnh cao hơn và thoái lui (phần đầu), theo sau là một đỉnh thấp hơn và chuyển động giá xuống (vai phải). Khi giá phá vỡ dưới mức đường viền cổ, nó có nghĩa là xu hướng đảo ngược.

Đường viền cổ là một yếu tố quan trọng của mô hình vì nó đóng vai trò là mức hỗ trợ khi dự đoán mô hình vai đầu vai giảm giá. Nó được xem là mức kháng cự khi các nhà giao dịch tìm kiếm đầu và vai tăng giá. Các nhà giao dịch đợi giá phá vỡ các mức này trước khi họ thực hiện các giao dịch của mình.

Các biểu đồ trên rằng đường viền cổ áo có thể di chuyển theo đường thẳng, hơi lên hoặc dốc xuống. Một số nhà giao dịch thích xác định một mô hình có đường viền cổ giảm mạnh trong khi những người khác có thể thích một đường viền cổ tăng dần mạnh.

Ưu nhược điểm của mô hình vai đầu vai

Để có thể sử dụng mô hình vai đầu vai hiệu quả, việc nắm được ưu nhược điểm của mô hình này là vô cùng cần thiết. Vậy những ưu nhược điểm đó là gì?

Về cơ bản cả 2 dạng mô hình gồm: vai đầu vai thuận và vai đầu vai ngược đều là mô hình đảo chiều. Trước khi mô hình được hình thành bắt buộc phải có 1 xu hướng rõ ràng.

Ưu điểm	Nhược điểm
– Ưu điểm lớn nhất của mô hình là nó có thể xác định các khu vực rõ ràng để đặt mức rủi ro và mục tiêu lợi nhuận.  – Nhờ mô hình để nhận định mức cắt lỗ, chốt lời và điểm vào lệnh cũng được xác định rõ ràng. – Nếu đã vẽ được một mô hình hoàn hảo thì không cần quan trọng xu hướng tăng hoặc xu hướng giảm trước đó nữa. Bởi cả hai phiên bản này đều là mô hình đảo chiều.	– Nhược điểm của mô hình này là xu hướng đảo chiều quá mạnh. Vì thế đôi khi khiến hành động giá tiếp tục theo cùng một hướng mặc dù đỉnh/ thấp thứ ba là đáy cao hơn hoặc thấp hơn. – Trong trường hợp này, đầu và vai bình thường hay nghịch đảo. Khi đó được coi là các mô hình tiếp tục vì xu hướng vẫn thịnh hành và tiếp tục trở lại sau khi nghỉ một thời gian ngắn.

Phân loại mô hình vai đầu vai

Mô hình đầu và vai bao gồm 2 mô hình: Mô hình vai đầu vai thuận và Mô hình vai đầu vai ngược. Cụ thể như sau:

Mô hình vai đầu vai thuận

Khái niệm

• Mô hình vai đầu vai thuận là mô hình đảo chiều xuất hiện vào cuối xu hướng tăng, được hình thành bởi ba đỉnh liên tiếp. 
• Mà nhìn từ xa, trông chúng giống hệt như phần thân trên của con người bao gồm phần vai trái, phần đầu và phần vai phải.

Đặc điểm của mô hình vai đầu vai

• Bạn có thể thấy cái đỉnh thứ 2 sẽ là đỉnh cao nhất, 2 đỉnh 2 bên sẽ có chiều cao ngang bằng nha. Nhưng cho dù chúng cao như thế nào đi chăng nữa thì bắt buộc vai trái và vai phải luôn thấp hơn phần đầu.
• Ngoài 3 phần chính, để mô hình vai đầu vai được hoàn thiện cần có 2 phần phụ khác là: 1 xu hướng rõ ràng trước đó và đường neckline. 
• Đường neckline vô cùng quan trọng và là điều kiện để mô hình mới được hình thành. 

Phần 1: Xu hướng tăng (vai đầu vai thuận)

Đây là hình thái mở rộng trước khi dẫn đến tình trạng phe mua kiệt sức, khiến giá không thể lên cao được nữa. Theo nguyên tắc, xu hướng tăng càng kéo dài, khả năng đảo chiều càng lớn.

Phần 2: Vai trái (mô hình vai đầu vai thuận)

Thị trường bắt đầu giảm và hình thành nên 1 đáy cao hơn (HL). Tại thời điểm này, mọi thứ đang bắt đầu kết hợp với nhau, nhưng vẫn chưa đủ để xác định đường viền cổ áo.

Phần 3: Đầu (mô hình vai đầu vai thuận)

Khi vai trái đã được hình thành, bắt đầu tạo 1 đỉnh cao hơn (HH) để tạo thành đầu. Nhưng bất chấp giá tăng cao, phe mua không thể nào tạo ra 1 đáy cao hơn.

Lúc này, vai trái và đầu đã được hình thành và đường viền cổ áo cũng bắt đầu xuất hiện. Nhưng cần phải có thêm vai phải, trước khi có thể vẽ được 1 đường viền cổ trên biểu đồ.

Phần 4: Vai phải (mô hình vai đầu vai thuận)

Lúc người mua đang mệt mỏi và thị trường có thể đang chuẩn bị bắt đầu 1 xu thế đảo ngược là lúc Vai phải được hình thành. Lúc này đã có đủ dữ liệu để bắt đầu vẽ đường viền cổ áo. Nhưng vì mô hình chưa thực sự hoàn thành, nên bạn chưa vội giao dịch.

Phần 5: Đường viền cổ áo, đường Neckline (mô hình vai đầu vai thuận)

Lúc này mô hình hoàn chỉnh, trader sẽ căn cứ vào đây để giao dịch ngay khi đường cổ áo bị phá vỡ.

Mô hình vai đầu vai ngược

Khái niệm

• Mô hình vai đầu vai ngược là mô hình đảo chiều từ giảm sang tăng bao gồm 3 đáy trong đó đáy ở giữa giảm sâu hơn 2 đáy còn lại. 
• Trong mô hình này, khi giá tạo ra 3 đáy thì cũng đồng thời hình thành 2 đỉnh bên trên. Nối 2 đỉnh này lại chúng ta thu được Neckline (Đường viền cổ), một đường thẳng rất quan trọng khi xem xét giao dịch tới mô hình. Chúng ta sẽ thảo luận sâu hơn về vấn đề này trong các phần tiếp theo.

Đặc điểm của Mô hình vai đầu vai ngược

Mô hình vai đầu vai ngược xuất hiện trong xu hướng giảm bởi vì đây là mô hình đảo chiều từ giảm sang tăng. Vì thế nên sẽ bao gồm 4 thành phần quan trọng sau:

• Vai trái: Là đáy đầu tiên trong mô hình, xuất hiện sau xu hướng giảm.
• Đỉnh đầu: Là đáy tiếp theo, giảm sâu hơn so với vai trái trước đó.
• Vai phải: Là đáy thứ ba của mô hình và có vùng giá gần bằng với vai trái.
• Đường viền cổ (Neckline): Là đường thẳng nối liền 2 đỉnh giá bên trên của mô hình. Bạn cần chú ý kỹ đến đường thẳng này, tùy trường hợp mà đường cổ có thể nằm ngang, hướng lên trên hoặc hướng xuống dưới và điều này sẽ ảnh hưởng đến cách thức giao dịch của chúng ta cho mỗi tình huống.

Không phải là mọi mô hình vai đầu vai ngược đều có độ tin cậy như nhau. Một số mô hình có thể cho tín hiệu đảo chiều rất mạnh trong khi một số khác lại cho xác suất thành công thấp hơn. Đó là lý do, bạn cần phải nắm được các đặc điểm làm gia tăng độ mạnh của mô hình, bao gồm:

• Trước khi tạo ra mô hình, giá giảm càng mạnh, biểu đồ càng dốc thì tín hiệu đảo chiều sẽ càng đáng tin cậy.
• Đường cổ hướng lên trên là trường hợp đạt hiệu quả cao nhất so với 2 trường hợp còn lại (nằm ngang hoặc hướng xuống dưới).
• Vai trái (đáy đầu tiên) cao hơn vai phải (đáy thứ ba) thì sẽ làm gia tăng độ mạnh của mô hình.

Cách để giao dịch hiệu quả nhất

Điều quan trọng nhất bạn cần nắm được khi tìm hiểu về mô hình vai đầu vai đó chính là cách giao dịch. Vậy cách giao dịch nào hiệu quả nhất ở mô hình này?

Các nhà đầu tư hãy nghĩ đến việc bán ra khi thị trường xuất hiện mô hình vai đầu vai. Việc bán ra hiệu quả nhất là khi xác định được thời điểm vào lệnh chính xác. Thường có 2 cách giao dịch hiệu quả nhất trong mô hình vai đầu vai mà các nhà đầu tư thường hay sử dụng.

Cụ thể đó là:

Cách 1: Bán khi giá phá vỡ đường viền cổ (neckline). 

• Đây chính là điểm “SELL” đánh số 1 trên hình. Điểm vào vị trí lệnh sẽ khá thấp.
• Dừng lỗ và chốt lời: như hình trên

Cách 2: Bán khi giá phá vỡ đường viền cổ (neckline) và đảo chiều (Retest) lại lần nữa.

• Điểm vào: Sau khi giá phá vỡ đường neckline, đặt lệnh “SELL” khi giá quay lại retest đường neckline. Đây chính là điểm “SELL” đánh số 2 trên hình.
• Dừng lỗ và chốt lời: như hình trên

Vậy nếu phải chọn trong 2 cách trên, cách nào sẽ tốt hơn?

• Với cách 1: Bạn sẽ không bỏ lỡ cơ hội khi giá phá vỡ đường neckline. Tuy nhiên điểm SELL ở vị trí khá thấp, lợi nhuận sẽ không cao bằng cách 2.
• Với cách 2: Điểm SELL ở vị trí tốt hơn cách 1 và lợi nhuận cao hơn cách 1. Tuy nhiên bạn có thể bỏ lỡ cơ hội nếu giá không quay lại retest neckline.

Suy cho cùng, bạn hãy thực hành trên thị trường để xem mình phù hợp với lựa chọn nào trước khi quyết định nhé.

Lưu ý khi dùng mô hình vai đầu vai

Bạn nên biết rằng, không có mô hình nào cho ra kết quả hoàn hảo 100%. Tuy nhiên vẫn có những cách giúp tối ưu hiệu quả của mô hình vai đầu vai.

Đó chính là một số lưu ý khi giao dịch theo mô hình này như sau:

• Nhà đầu tư có thể tìm nhiều mẫu mô hình khác nhau và tham khảo cách phát triển của nó. Tuy nhiên bạn không nên giao dịch chiến lược này cho đến khi hoàn thành theo mẫu. Dù vậy, bạn có thể mất nhiều thời gian chờ đợi và bỏ lỡ cơ hội.
• Thị trường không phải lúc nào cũng di chuyển theo mô hình vai đầu vai. Vì vậy các mức dừng đôi khi sẽ bị ảnh hưởng.
• Mô hình vai đầu vai không phải luôn đúng và luôn đạt được mục tiêu lợi nhuận. Nên các nhà đầu tư có thể điều chỉnh để ứng biến với tình hình hiện tại của thị trường.
• Có đôi lúc mô hình vai đầu vai không thể giao dịch được. Ví dụ: nếu có sự sụt giảm lớn ở một trong các vai do một sự kiện không thể đoán trước, thì các mục tiêu giá đã tính có thể sẽ không đạt được.
• Tùy theo nhận định của mỗi nhà đầu tư sẽ nhận diện hình dáng mô hình sẽ khác nhau. Nên các mẫu mô hình vai đầu vai đôi khi chỉ tính chủ quan. Hãy giao dịch theo chính nguyên tắc của bản thân và trung thành với nó sẽ hỗ trợ các bạn giao dịch tốt hơn.

Kết luận

Hy vọng những thông tin về khái niệm, cấu tạo, ưu nhược điểm, phân loại và cách giao dịch với mô hình vai đầu vai sẽ hữu ích cho bạn. Chúc bạn một ngày mới tốt lành!