Thị trường tài chính hiện nay chắc hẳn mọi người đều đã quen thuộc với thuật ngữ đầu tư mạo hiểm, đi kèm với việc đầu tư này các nhà đầu tư đều mong muốn kiếm được khoản lợi nhuận cho mình, mặc dù việc đầu tư mạo hiểm sẽ mang tính rủi ro cao thế nhưng nếu dự án mà họ đầu tư thành công thì chắc chắn cơ hội lợi nhuận của họ rất lớn.
- 1 Nhà đầu tư mạo hiểm là gì?
- 2 Đặc điểm của nhà đầu tư mạo hiểm
- 3 Nhà đầu tư thiên thần là gì?
- 4 Đặc điểm của nhà đầu tư thiên thần
- 5 Sự khác biệt giữa nhà đầu tư mạo hiểm và nhà đầu tư thiên thần
- 6 Chiến lược giữa nhà đầu tư mạo hiểm và nhà đầu tư thiên thần
- 7 Top 10 các quỹ đầu tư mạo hiểm nổi tiếng tại Việt Nam
- 8 Tình trạng hoạt động của các quỹ đầu tư mạo hiểm ở Việt Nam hiện nay
Nhà đầu tư mạo hiểm là gì?
Nhà đầu tư mạo hiểm là gì?
Nhà đầu tư mạo hiểm trong tiếng Anh là Venture Capitalist viết tắt là VC. Theo Hiệp hội Đầu tư Mạo hiểm Quốc gia Hoa Kỳ định nghĩa “nhà đầu tư mạo hiểm” là: một nhà đầu tư chuyên nghiệp chuyên huy động vốn và tạo ra các doanh nghiệp trẻ, sáng tạo.
Các nhà đầu tư mạo hiểm là những nhà đầu tư dài hạn trực tiếp tham gia vào các dự án đầu tư của họ và tích cực tham gia làm việc với đội ngũ quản lý để xây dựng một doanh nghiệp.
Số vốn mà các nhà đầu tư mạo hiểm kiếm được hầu hết từ các khoản đầu tư của họ vào công ty khởi nghiệp. Các nhà đầu tư mạo hiểm thu hồi hầu hết các khoản đầu tư của họ vào công ty khởi nghiệp bằng cách nhận chứng chỉ đặc quyền mua cổ phiếu phổ thông và nhận lợi nhuận nhận được từ việc tăng vốn từ việc bán cổ phiếu ra công chúng. Việc tài trợ đầu tư mạo hiểm thường được thỏa thuận cùng với hạn mức cho vay vốn lưu động từ các ngân hàng thương mại để đáp ứng nhu cầu vay ngắn hạn.
Một số hình ảnh nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng trên thế giới:
Peter Thiel – người đồng sáng lập PayPal và đầu tư cho Facebook
Jim Breyer, nhà đầu tư của Facebook
Peter Fenton, nhà đầu tư cho Twitter
Chris Sacca, đầu tư vào Twitter và Uber
Đặc điểm của nhà đầu tư mạo hiểm
– Thông thường các nhà đầu tư mạo hiểm thường tập trung tại các công ty hợp danh hữu hạn, một nơi các đối tác đầu tư vào quỹ đầu tư mạo hiểm. Quỹ này được quản lý bởi một ban có nhiệm vụ đưa ra các quyết định đầu tư.
– Khi tìm hiểu được một công ty mới nổi có tiềm năng tăng trưởng, hay một dự án nào đó có tính đột phá trong tương lai có thể đem lại lợi nhuận cao, nhà đầu tư mạo hiểm sẽ triển khai nguồn vốn để tài trợ cho các công ty để đổi lấy vốn chủ sở hữu lớn.
– Các nhà đầu tư mạo hiểm thưởng sẽ không tài trợ cho các công ty khởi nghiệp khi công ty đó mới bắt đầu hoạt động, thay vào đó họ sẽ tìm đến những công ty đang ở giai đoạn đang tìm nguồn tài trợ, thương mại hóa các sản phẩm mình làm ra. Sau đó các quỹ đầu tư mạo hiểm sẽ mua cổ phần của các công ty này, giúp công ty phát triển và tìm cách kiếm lời để thu về khoản lợi tức đáng kể.
– Các nhà đầu tư mạo hiểm thường sẽ tìm kiếm một đội ngũ quản lý giỏi, một thị trường tiềm năng lớn và sản phẩm độc đáo có lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ. Họ cùng tìm kiếm cơ hội trong các ngành phổ thông và cơ hội sở hữu một phần của công ty để họ có thể nắm bắt và chủ động điều hướng công ty đó.
– Bên cạnh việc tài trợ vốn, nhà đầu tư mạo hiểm cũng là một người có chuyên môn, họ sẽ cố gắng sở hữu tỷ lệ lớn trong công ty bởi nó sẽ cho phép các nhà đầu tư mạo hiểm tham gia tích cực vào các quyết định kinh doanh của công ty. Họ sẽ giúp công ty xây dựng chiến lược, bổ trợ các kỹ năng cần thiết, nguồn lực,… để công ty đó thành công.
Xêm thêm: Đặc điểm của nhà đầu tư mạo hiểm
Nhà đầu tư thiên thần là gì?
Nhà đầu tư thiên thần tiếng Anh gọi là Angel Investor, đây là người cung cấp vốn cho các doanh nghiệp hoặc một công ty khởi nghiệp để đổi lấy quyền sở hữu trong công ty đó. Các nhà đầu tư thiên thần thường là người thân trong gia đình hoặc bạn bè của chủ doanh nghiệp nhỏ.
Nhà đầu tư thiên thần là gì
Đặc điểm của nhà đầu tư thiên thần
– Nhà đầu tư thiên thần là những người tìm kiếm cơ hội đầu tư trong giai đoạn đầu khi công ty bắt đầu thành lập. Những hạng mục đầu tư này thường sẽ có rủi ro đến với nhà đầu tư thế nên sẽ không chiếm hơn 10% danh mục đầu tư của nhà đầu tư thiên thần.
– Đa phần các nhà đầu tư thiên thần có sẵn tiền và tìm kiếm tỷ lệ lợi nhuận cao hơn so với những công cụ đầu tư truyền thống.
– Các nhà đầu tư thiên thần thường sẽ đưa ra điều kiện thuận lợi hơn so với những người cho vay khác bởi họ mục đích đầu tư là đầu tư vào doanh nhân hơn là khả năng tồn tại của doanh nghiệp.
– Các nhà đầu tư thiên thần đều có tài chính vững vàng và mong muốn có cơ hội cung cấp vốn tài trợ cho các công ty khởi nghiệp. Họ sẽ được hoan nghênh bởi các công ty luôn thiếu nguồn vốn, những công ty này sẽ thỏa thuận với nhà đầu tư và nhận được nguồn tài trợ hấp dẫn hơn nhiều so với các hình thức tài trợ khác đắt đỏ hơn.
Sự khác biệt giữa nhà đầu tư mạo hiểm và nhà đầu tư thiên thần
Nhìn chung thì nhà đầu tư thiên thần và nhà đầu tư mạo hiểm đều có điểm chung là cung cấp vốn cho các doanh nhân bắt đầu mới khởi nghiệp. Thế nhưng chúng có sự khác biệt rõ rệt như sau:
1.Nhà đầu tư thiên thần là những cá nhân, thường là người có tiền và họ muốn sử dụng vốn của mình vào một công ty vừa mới bước chân vào thị trường và có tiềm năng phát triển cao, đổi lại họ sẽ nhận được cổ phần sở hữu. Còn với nhà đầu tư mạo hiểm, thường sẽ đề cập đến một công ty được tạo ra để cung cấp vốn bằng việc tập hợp các tiền từ các quỹ đầu tư từ một số nguồn để đầu tư vào công ty và doanh nhân mới để giúp họ phát triển và mở rộng thị trường, mở rộng cơ hội lợi nhuận cho các nhà đầu tư.
2.Nhà đầu tư thiên thần là những cá nhân có giá trị ròng đặc biệt, thường là những doanh nhân thành đạt, họ sẽ đầu tư vào các doanh nghiệp tiềm năng tăng trưởng mới. Tuy nhiên nhà đầu tư mạo hiểm sẽ tập trung tiền từ nhiều nguồn khác nhau như những công ty bảo hiểm, tập đoàn để đầu tư tương tự vào những doanh nghiệp đang phát triển nhanh chóng và tìm kiếm hỗ trợ tài chính.
3.Các nhà đầu tư thiên thần thường sẽ dựa vào kiến thức và kinh nghiệm của họ để sàng lọc. Mặt khác thì các nhà đầu tư mạo hiểm sẽ sàng lọc bởi các chuyên gia hay bởi các công ty nước ngoài có chuyên môn về lĩnh vực về công ty mà họ đầu tư.
Chiến lược giữa nhà đầu tư mạo hiểm và nhà đầu tư thiên thần
Chiến lược giữa nhà đầu tư mạo hiểm và nhà đầu tư thiên thần
Huy động vốn là một việc rất khó và quan trọng đối với một công ty khởi nghiệp. Việc tìm kiếm các nguồn tài trợ khiến các công ty phân tâm bởi các nhiệm vụ cốt lõi của họ, chẳng hạn như xây dựng sản xuất các sản phẩm và giao chúng đến tay khách hàng. Các công ty nên cố gắng trì hoãn huy động vốn càng lâu càng tốt để có thể tạo ra giá trị và định giá cao hơn cho công ty trước khi huy động vốn và giảm bớt cổ phần nắm giữ của họ. Thế nhưng có trường hợp nhà đầu tư thiên thần là một cách tuyệt vời để thu hút sự chú ý của nhà đầu tư mạo hiểm. Nhiều trường hợp nhà đầu tư thiên thần sẽ tiếp tục đầu tư cho doanh nghiệp mà không cần đến nhà đầu tư mạo hiểm nữa.
Chiến lược thu hút các nhà đầu tư thiên thần và các nhà đầu tư mạo hiểm sẽ gồm các yếu tố sau: Khả năng làm việc với thu nhập ít hoặc không có thu nhập trong thời gian dài. Sự sẵn có của các nhóm nhà đầu tư thiên thần trong khu vực của bạn, số lượng và loại hình các nhà đầu tư mạo hiểm trong khu vực của bạn. Nguồn vốn là yếu tố quan trọng giúp thúc đẩy doanh nghiệp vậy nên bạn cần xác định nhu cầu cho sự phát triển nhanh chóng của sản phẩm và thị trường. Khi dự án của bạn cần nhiều vốn để nổi bật so với đối thủ cạnh tranh và bạn không có lựa chọn nào khác ngoài việc huy động vốn càng sớm càng tốt. Chiến lược của bạn sẽ bắt đầu với các nhà đầu tư thiên thần sau đó là đến nhà đầu tư mạo hiểm. Lúc này bận cần ghi nhớ những điều sau đây:
– Thông thường các nhà đầu tư thiên thần sẽ muốn có từ 20-30% cổ phần vậy nên hãy đảm bảo rằng công ty bạn phải còn cổ phần cho các vòng gọi vốn kế tiếp.
– Đảm bảo sử dụng hợp đồng và các điều khoản thông dụng, thỏa thuận của bạn phải tương tự với các thỏa thuận khác về các điều khoản như thành lập công ty, điều khoản, cấu trúc hội đồng quản trị, v.v… làm cho nó trở nên hấp dẫn đối với các nhà đầu tư.
– Loại bỏ hoặc giảm bớt sự tham gia của các nhà đầu tư chưa được xác nhận vào hồ sơ dự thầu của bạn. Mặc dù bạn có thể gọi số lượng nhất định các nhà đầu tư chưa được xác nhận, nếu bạn chắc chắn tham gia vào vòng gọi vốn đầu tư mạo hiểm.
Top 10 các quỹ đầu tư mạo hiểm nổi tiếng tại Việt Nam
Quỹ đầu tư mạo hiểm – Dragon Capital
Qũy đầu tư mạo hiểm VinaCapital được thành lập từ năm 1994 trụ sở tại Anh Quốc và TP. Hồ Chí Minh, đây được xem là quỹ đầu tư có bề dày lâu đời nhất tại Việt Nam tính đến thời điểm hiện tai. Dragon Capital Group hiện quản lý khoảng 1,3 tỷ đô la Mỹ.
Quỹ đầu tư mạo hiểm – Mekong Capital
Quỹ đầu tư Mekong Capital, chuyên tập trung đầu tư vào các ngành tiêu dùng bán lẻ, nhà hàng, phân phối,… Hiện nay quỹ đã hoàn thành khoảng 33 khoản đầu tư tại Việt Nam. Cùng với đó đã công bố rót vốn vào 7 công ty gồm chuỗi hệ thống cầm đồ F88, hai công ty giao nhận hàng Nhất Tín và ABA, Nhà hàng Chảo Đỏ, Vàng bạc Đá quý Bến Thành, Trung tâm Anh ngữ Yola và Chuỗi bán lẻ chăn ga gối nệm Vua Nệm.
Quỹ đầu tư mạo hiểm – IDG Ventures VietNam (IDGVV)
Đây là quỹ đầu tư Mỹ vào Việt Nam từ năm 2004, trong giai đoạn từ năm 2003-2010, IDGVV đã thực hiện các dự án đầu tư mạo hiểm với số vốn từ 80-100 triệu đô vào lĩnh vực xuất bản, tổ chức các triển lãm hội nghị thuộc các lĩnh vực công nghệ thông tin. Và hiện nay quỹ vẫn đang tiếp tục tìm kiếm các doanh nghiệp startup và được xem là quỹ có công đi đầu trong việc khởi lập làn sóng đầu tư vào các công ty công nghệ của Việt Nam.
Quỹ đầu tư mạo hiểm – CyberAgent Ventures (CAV)
Là quỹ đầu tư dưới sự dẫn dắt của Shark Dũng – Nguyễn Mạnh Dũng. Quỹ hiện đã và đang làm rất tốt việc đầu tư có lợi vào những công ty công nghệ như VNG, VMG, Foody,… Bên cạnh đó quỹ còn mở rộng không chỉ đầu tư vào công nghệ mà còn về các lĩnh vực du lịch, nghỉ dưỡng, thương mại điện tử,… Một cái tên khá nổi bật và thành công có thể kể đến như Luxstay, Tiki,…
Quỹ đầu tư mạo hiểm – DFJ VinaCapital
Đây được xem là quỹ đầu tư mạo hiểm đầu tư tại Việt Nam, VinaCapital được quản lý và điều hành bởi 200 doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực đầu tư khác nhau tại Việt Nam. HIện nay quỹ có mặt trên toàn thế giới với số vốn huy động từ hơn 600 công ty thành viên.
Quỹ đầu tư mạo hiểm – FPT Ventures
Quỹ đầu tư mạo hiểm FPT Ventures trực thuộc tập đoàn FPT, Công ty muốn có thể đưa Việt Nam trở thành một cường quốc kinh tế với hệ thống các công ty khởi nghiệp như tại Israel để bắt đầu thực hiện hóa ước mơ.
FPT hiện tại đã và đang hợp tác với quy mô lớn cùng các quỹ đầu tư quốc tế để tạo cơ hội khởi nghiệp với quy mô ban đầu khoảng hơn 5.000 công ty công nghệ.
Quỹ đầu tư sẽ rót vốn vào những doanh nghiệp đã qua thời kỳ phát triển và đưa sản phẩm của mình ra kinh doanh.
Bên cạnh việc đầu tư thì quỹ còn thực hiện đào tạo, hỗ trợ trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mobile, internet, tài chính giúp xây dựng và hoàn thiện doanh nghiệp một cách tốt nhất.
Quỹ đầu tư mạo hiểm – VinaCapital Foundation (VCF)
Là quỹ đầu tư của tổ chức phi chính phủ của Mỹ, được thành lập từ năm 2007 được cấp phép hoạt động như một tổ chức phi chính phủ quốc tế tại Việt Nam. Điểm mạnh của quỹ là đồng hành cùng các dự án nhân đạo như các vấn đề trẻ em, kinh tế, xã hội và môi trường.
Quỹ đầu tư mạo hiểm – Kusto Việt Nam
Hiện nay, quỹ đang đầu tư và phát triển ở các lĩnh vực thuộc bất động sản, dầu mỏ, khai thác khoáng và vật liệu xây dựng. Trong đó doanh nghiệp nhận được đầu tư lớn từ Kusto Việt Nam có thể kể đến như Coteccons.
Quỹ đầu tư mạo hiểm – Prosperous Vietnam Investment (PVNI)
Quỹ đầu tư mạo hiểm với khả năng đầu tư từ 5.000 đô đến 250.000 đô là một quỹ đầu tư tiềm năng cho các doanh nghiệp startup hiện nay. Quỹ đặc biệt quan tâm đến giai đoạn đầu cho các nhóm khởi nghiệp có nhiệt huyết và có đam mê, có kỹ năng chuyên môn và xác định rõ được hướng đi của doanh nghiệp.
Quỹ đầu tư mạo hiểm – Golden Gate Ventures
Quỹ Golden Gate Ventures viết tắt là GGV, được thành lập từ năm 2011. Tính đến nay quỹ đã đầu tư vào hơn 35 công ty thuộc 7 quốc gia Châu Á trong đó có Việt Nam. Hoạt động chủ yếu của quỹ là tập trung đầu tư vào những công ty khởi nghiệp về mọi lĩnh vực internet, thương mại điện tử, thanh toán trực tuyến và ứng dụng di động.
Tình trạng hoạt động của các quỹ đầu tư mạo hiểm ở Việt Nam hiện nay
Theo thống kê, tổng số vốn đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam trong năm 2019 đã đạt đến con 900 triệu USD. Đến năm 2020, do ảnh hưởng bởi đại dịch Covid 19 khiến nền kinh tế toàn cầu bị ảnh hưởng, con số này đã giảm đi còn khoảng 600 triệu USD. Thế nhưng không vì vậy mà nền kinh tế bị suy yếu, do khả năng ứng phó và kiểm soát dịch bệnh đồng thời đã ghi nhận mức tăng trưởng kinh tế ấn tượng 2,9% trong năm 2020.
Trên thực tế thì vốn đầu tư trong năm 2020 giảm khoảng 30% so với năm trước đó thế nhưng số lượng thương vụ đầu tư giảm khoảng 17%. Các quỹ đầu tư mạo hiểm luôn chú ý đến từng quyết định đầu tư tài chính thế nhưng vẫn duy trì hợp tác. Sang đến quý 3 năm 2021, vốn đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam đã đạt đến con số tổng của cả năm 2020.
Theo bà Hoàng Thị Hải Yến, Khoa Quản trị, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho biết hiện nay các nhà đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam chủ yếu là nhà đầu tư nước ngoài. Thế nhưng hầu hết các nhà đầu tư mạo hiểm không đầu tư vào giai đoạn đầu. và họ thường đầu tư vào các dự án lớn hàng trăm đô la. Số vốn đầu tư của nhà đầu tư mạo hiểm dành cho những doanh nghiệp mới ở Việt Nam cũng chưa nhiều. Trung bình hàng năm chỉ có khoảng 10 công ty nhận vốn đầu tư từ các quỹ đầu tư mạo hiểm, đây là một con số khá khiêm tốn. Đặc biệt, chưa có quỹ đầu tư mạo hiểm nào được thành lập tại Việt Nam cho đến nay. Các quỹ đầu tư mạo hiểm hoạt động tại Việt Nam được điều hành thông qua một văn phòng chi nhánh hoặc đơn giản là một bộ phận của công ty quản lý. Chia sẻ về lý do khiến các quỹ đầu tư mạo hiểm còn e dè với các startup ở Việt Nam, bà Hoàng Thị Hải Yến cho rằng, cho đến thời điểm hiện nay, hoạt động đầu tư mạo hiểm chưa được quy định trong các văn bản, pháp luật của nước ta, chưa có cơ chế chính sách quản lý thúc đẩy sự phát triển của các quỹ đầu tư này. Trong khi đó, các nhà đầu tư phải được công nhận điều kiện thành lập và hoạt động dễ dàng. Cùng với đó, chất lượng các dự án đầu tư khởi nghiệp chưa cao, theo ông Nguyễn Lân Trung Anh – IDG Ventures Việt Nam, trung bình các công ty mới thành lập tại nước ta phải mất 6,6 năm mới thành công, trong khi ở các nước khác như Mỹ chỉ mất khoảng 3-4 năm.
Xem thêm: Đầu tư mạo hiểm là gì?
