Trong đầu tư trái phiếu, trái phiếu đảm bảo chính là loại trái phiếu được đảm bảo bằng một tài sản riêng biệt. Tuy nhiên vẫn có rất nhiều nhà đầu tư chưa nắm rõ về trái phiếu đảm bảo. Vậy trái phiếu đảm bảo là gì? Có những đặc điểm nào cần lưu ý và có nên đầu tư vào hay không. Mời bạn đọc tham khảo qua bài viết dưới đây.
Trái phiếu đảm bảo là gì?
Trái phiếu có đảm bảo trong tiếng Anh là: Covered Bond.
Trái phiếu đảm bảo hay còn được gọi là trái phiếu có đảm bảo, đây là loại trái phiếu mà khi đến hạn toàn bộ hoặc một phần gốc, lãi được bảo đảm thanh toán bằng tài sản của doanh nghiệp phát hành hoặc tài sản của bên thứ ba; hoặc được bảo lãnh thanh toán của tổ chức tài chính, tín dụng có chức năng cung cấp dịch vụ bảo lãnh thanh toán.
Trái phiếu đảm bảo hay còn được gọi là trái phiếu có đảm bảo
Trái phiếu đảm bảo có những đặc điểm gì?
Trái phiếu được đảm bảo bằng những nhóm tài sản riêng biệt, ngay cả trong trường hợp tổ chức tài chính mất khả năng thanh toán
- Doanh nghiệp phát hành trái phiếu hoặc tài sản của bên thứ 3 đều có thể là tài sản đảm bảo
- Trái phiếu có thể được bảo lãnh thanh toán tổ chức tài chính, tín dụng có chức năng cung cấp dịch vụ bảo lãnh thanh toán
Tài sản đảm bảo cho trái phiếu là loại tài sản nào?
Khi phát hành trái phiếu đảm bảo có thể được đảm bảo bằng nhiều tài sản khác nhau. Trong đó, bất động sản; một phần tài sản/bất động sản và một phần là cổ phiếu; cổ phiếu thường được dùng làm tài sản đảm bảo cho trái phiếu.
Theo Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư, Công ty cổ phần chứng khoán SSI (SSI Research) đánh giá, vấn đề tài sản bảo đảm cho trái phiếu doanh nghiệp hiện nay đang ở ranh giới của sự báo động. Cụ thể, loại trừ trái phiếu ngân hàng và định chế tài chính khác thì tỷ lệ tài sản bảo đảm của phần trái phiếu doanh nghiệp như sau:
- Bảo đảm bằng bất động sản: 18,6%;
- Bảo đảm bằng tài sản: 11%;
- Bảo đảm bằng một phần tài sản/bất động sản và một phần là cổ phiếu: 33%;
- Bảo đảm bằng cổ phiếu: 9,3%
Có nên đầu tư vào trái phiếu đảm bảo hay không?
Trái phiếu có đảm bảo là loại trái phiếu không còn xa lạ trong thị trường tài chính nói chung và thị trường trái phiếu nói riêng, loại trái phiếu này đã tiếp cận được rất nhiều nhà đầu tư. Tuy nhiên, sẽ không có một quy chuẩn cụ thể để có thể đưa ra câu trả lời chính xác cho câu hỏi có nên đầu tư vào trái phiếu đảm bảo không vì quyết định đầu tư đều phụ thuộc vào yếu tố khách quan khác của thị trường cũng như những yếu tố chủ quan của nhà đầu tư.
Nhà đầu tư cần chú ý đến các vấn đề sau đây khi đầu tư vào trái phiếu có đảm bảo:
Hiểu rõ bản chất của trái phiếu có đảm bảo
Thực chất, những khoản đầu tư phái sinh chính là trái phiếu có đảm bảo, có thể hiểu trái phiếu này tương tự như chứng khoán cầm cố tài sản và chứng khoán thế chấp tài sản. Nếu trái phiếu đảm bảo được bảo lãnh thanh toán bởi các tổ chức tài chính, được hiểu là những khoản đầu tư sinh ra tiền mặt sẽ được tổ chức tài chính này sẽ mua lại như là các khoản vay cầm cố hay vay cộng đồng rồi sau đó gộp chung lại và từ dòng tiền mặt của các khoản đầu tư này phát hành ra trái phiếu được đảm bảo. Các tổ chức tài chính có thể mua và bán tài sản thông qua việc phát hành trái phiếu có đảm bảo để cải thiện chất lượng tín dụng, hạ thấp chi phí đi vay và tài trợ cho các khoản nợ cộng đồng.
Độ an toàn của trái phiếu có đảm bảo
Về cơ bản, do những khoản vay được dùng làm tài sản cơ sở của trái phiếu có đảm bảo sẽ được giữ lại trên bảng cân đối kế toán của nhà phát hành nên trái phiếu có đảm bảo sẽ có độ toàn cao hơn. Nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu vẫn nhận được các khoản thanh toán hàng kỳ từ những tài sản cơ sở đó cho dù nhà phát hành chẳng may gặp tình trạng vỡ nợ, phá sản. Bên cạnh đó, khi trái phiếu đáo hạn họ vẫn sẽ nhận lại được vốn ban đầu. Do đó, trái phiếu có đảm bảo thường được đánh giá tín dụng rất cao.
Tuy nhiên, có không ít lời cảnh báo về sự “không đảm bảo” của trái phiếu có đảm bảo được đưa ra bởi các chuyên gia. Theo chia sẻ của ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Hiệp hội trái phiếu Việt Nam (VBMA) trên báo Kinh tế và Dự báo (Cơ quan của Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho rằng, có không ít rủi ro tiềm ẩn ngay cả trong trái phiếu doanh nghiệp có tài sản đảm bảo mà nhà đầu tư không thể chủ quan. Theo phân tích của Ông Quỳnh, việc xử lý tài sản thế chấp khó khăn không phải riêng trên thị trường trái phiếu do thị trường phát triển còn sơ khai, thủ tục pháp lý vẫn chưa chặt chẽ, ngay cả các ngân hàng cũng không hề dễ dàng. Ông cho rằng đây chính là vấn đề chung về mặt pháp lý của thị trường tài chính.
Còn theo chia sẻ của TS. Nguyễn Trí Hiếu – Chuyên gia tài chính – ngân hàng cho rằng, một số trái phiếu được đảm bảo bằng cổ phiếu của tổ chức phát hành. Theo lý thuyết, các nhà đầu tư có thể mang cổ phiếu đó bán ra thị trường để thu hồi vốn khi giá trị cổ phiếu trên thị trường chứng khoán cao nếu nhà phát hành không có khả năng trả nợ. Tuy nhiên trên thực tế, nếu nhà phát hành đã mất khả năng bồi hoàn nợ thì tình hình tài chính của doanh nghiệp lúc này đang gặp rủi ro cao. Do đó, cổ phiếu trên sàn sẽ giảm giá sâu, thậm chí không còn giá trị. Vì vậy, đối với các thương vụ mà nhà phát hành bảo đảm cho trái phiếu phát hành bằng chính cổ phiếu của họ để thì nhà đầu tư vẫn nên cẩn thận.
Trước những rủi ro này, để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho nhà đầu tư các chuyên gia khuyến cáo, cụ thể theo ý kiến của ông Đỗ Ngọc Quỳnh cho rằng, trái phiếu đều cần một tổ chức trung gian làm đại diện, giữ trái phiếu dù được phát hành trên thị trường dưới hình thức nào. Và công ty chứng khoán và định chế tài chính có thể là đơn vị trung gian.
Theo đó, người giám sát việc tuân thủ của doanh nghiệp đối với điều kiện chào bán trái phiếu sẽ đơn vị là trung gian và họ sẽ kích hoạt các điều khoản chấm dứt trước hạn của trái phiếu, yêu cầu doanh nghiệp mua lại số trái phiếu nếu như doanh nghiệp đó không thực hiện đúng các điều kiện. Ngoài ra, trong trường hợp doanh nghiệp không thể mua lại trái phiếu đó thì phải thực hiện các thủ tục pháp lý để xử lý tài sản đảm bảo.
Kết luận
Trên đây là các thông tin về trái phiếu đảm bảo là gì, tài sản đảm bảo cho trái phiếu là loại tài sản nào cũng như có nên đầu tư vào trái phiếu đảm bảo hay không. Hy vọng qua bài viết này bạn đọc quan tâm đã trang bị được thêm những kiến thức hữu ích về loại tài sản này, qua đó có thể đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn và hợp lý nhất.
