Chứng quyền (CW) là một trong những sản phẩm phái sinh được tung ra thị trường vào giữa năm 2019. Với mức vốn thấp, đòn bẩy cao và mức độ thua lỗ tùy thuộc vào số tiền đầu tư ban đầu, đầu tư chứng quyền đang thu hút nhiều nhà đầu tư và ngày càng trở nên phổ biến. Cụ thể thì chứng quyền được chia thành chứng quyền mua và chứng quyền bán. Nếu bạn có câu hỏi về hai loại này khác nhau ở điểm gì thì bài viết này dành cho bạn.
Chứng quyền bán là gì?
Chứng quyền bán là gì?
Chứng quyền bán được hiểu là loại chứng quyền cho phép chủ sở hữu bán ra với khối lượng lớn chứng khoán cơ sở. Trong đó giá bán được tính theo giá thực hiện nhân với số tiền chênh lệch khi chứng khoán cơ sở thấp hơn so với mức giá tại thời điểm thực hiện.
Các loại hình giá của chứng quyền
Khi chứng quyền có đảm bảo được lưu hành trên thị trường, sẽ có 3 loại giá cơ bản gồm giá thực hiện, giá thanh toán, giá chứng quyền. Cụ thể như sau:
Giá thực hiện
Là mức giá chứng quyền có đảm bảo có thể mua bán chứng khoán cơ sở. Cùng với đó đây là nền tảng để nhà đầu tư có thể so sánh lãi lỗ khi đầu tư vào chứng quyền. Giá thực hiện có thể định vị phát hành công bố khi tiến hành chào bán chứng quyền. Giá thực hiện có xu hướng ổn định trong chứng quyền có đảm bảo. Nó điều chỉnh khi giá chứng khoán cơ sở điều chỉnh.
Giá thanh toán
Đây là mức giá do sở giao dịch chứng khoán xác định, được công bố trước ngày đáo hạn chứng quyền. Mức chênh lệch giá thanh toán và giá thực hiện thể hiện lãi/lỗ của nhà đầu tư tại thời điểm đáo hạn chứng quyền có đảm bảo. Các cơ quan phát hành chứng quyền sẽ có trách nhiệm trả tiền cho nhà đầu tư dựa trên cơ sở chênh lệch giữa giá thanh toán và giá thực hiện.
Giá chứng quyền
Giá chứng quyền được hiểu là mức giá nhà đầu tư cần bỏ ra khi mua chứng quyền có đảm bảo. Các loại chứng quyền có mức giá chào bán của đơn vị phát hành tại thời điểm chào bán ra thị trường. Khi được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán giá của chứng quyền chính là giá giao dịch trên thị trường.
Công thức tính giá chứng quyền chính xác
Giá chứng quyền được tính bằng công thức sau:
Giá chứng quyền = Giá trị nội tại + Giá trị thời gian
Trong đó:
- Giá trị nội tại: Chênh lệch giữa giá chứng khoán cơ sở và giá thực hiện. Nếu chứng quyền có giá trị nội tại nhỏ hơn 0, thì sẽ không mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư trong trường hợp vị thế chứng quyền bán và ngược lại ở vị thế chứng quyền mua.
- Giá trị thời gian: Đó là sự khác biệt giữa giá thị trường của chứng quyền và giá trị nội tại của nó. Thông thường giá trị này giảm dần theo thời gian và tiến dần đến 0 khi đến ngày đáo hạn.
Giá tính theo công thức này được sử dụng phổ biến trên thị trường đầu tư chứng khoán. Mức giá chịu sự tác động trực tiếp bởi sự biến động của thị trường khi chứng khoán được giao dịch trực tiếp trên sàn thì giá trị có thể tăng hoặc giảm. Vì vậy, khi xác định giá chứng quyền phải nhìn nhận, đánh giá và phân tích xu hướng tăng trưởng của chứng khoán cơ sở. Từ đó đưa ra quyết định có nên sở hữu chứng quyền hay không?
Cách tính giá hòa vốn chứng quyền
Chứng quyền hòa vốn ngay cả khi giá của chứng khoán cơ sở bằng với giá thực hiện của cả chứng quyền mua và bán. Do đó, khi chứng quyền hết hạn, kết quả của công thức trên bằng 0. Thông thường, hòa vốn xảy ra khi các nhà đầu tư thấy chứng khoán cơ bản giảm giá trị, buộc phải bán chứng quyền để lấy lại tiền cho việc khác và cắt lỗ trước khi mức giá giảm thấp hơn giá thực hiện. Hoặc cho đến khi thời điểm đáo hạn mà giá chứng khoán cơ sở vẫn không tăng như kỳ vọng, vẫn giữ nguyên hoặc bằng với giá thực hiện.
Cách tính lợi nhuận chứng quyền
Tùy vào loại chứng quyền bạn đang sở hữu mà cách tính lãi chứng quyền có sự khác nhau:
- Chứng quyền mua: Lợi nhuận xảy ra khi giá của chứng khoán cơ bản cao hơn giá thực hiện. Lãi từ chứng quyền được tính từ giá thanh toán trừ giá thực hiện và chia cho tỷ lệ chuyển đổi.
- Chứng quyền bán: Lợi nhuận xảy ra khi giá của chứng khoán cơ bản giảm xuống dưới giá thực hiện. Lấy giá thực hiện trừ cho giá thanh toán sau đó chia cho tỷ lệ chuyển đổi để nhận tiền lãi của chứng quyền bán.
Lưu ý tỷ lệ quy đổi phụ thuộc vào từng chứng quyền, các tổ chức phát hành sẽ công bố cụ thể trong đợt phát hành. Công thức trên tính tiền lãi của một chứng quyền, nếu bạn sở hữu N chứng quyền, hãy nhân kết quả với số tiền để ra lãi thực nhận.
Xem thêm: Cách tính lời lỗ của chứng quyền có đảm bảo
Những yếu tố ảnh hưởng tới giá chứng quyền
Như đã đề cập ở trên, việc xác định giá cũng như lợi nhuận của chứng quyền bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là bốn lý do ảnh hưởng trực tiếp đến giá của chứng quyền.
Những yếu tố ảnh hưởng tới giá chứng quyền
Giá thị trường của giá thực hiện và các chứng khoán cơ sở
Yếu tố có ảnh hưởng nhất là giá trị thị trường của chứng khoán cơ sở và giá thực hiện. Trong trường hợp có sự thay đổi, hai yếu tố này có ảnh hưởng trực tiếp đến giá đảm bảo, vì đây là một phần của công thức tính giá tiêu chuẩn. Việc tìm ra giá tài sản đảm bảo không chỉ giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn mà còn hỗ trợ định giá và truyền tải giao dịch tốt hơn mà không bị lỗ quá nhiều, bất kể tình hình thị trường hiện tại như thế nào. Cân nhắc nắm giữ để hết hạn hoặc bán khi giá tăng để có lợi tức đầu tư tốt nhất.
Thời gian đáo hạn
Thời gian đáo hạn ảnh hưởng đến giá trị thời gian của chứng quyền. Khi ngày hết hạn đến gần, xu hướng giá của tài sản thế chấp giảm mạnh hơn, đôi khi gần bằng 0. Thời gian đáo hạn còn lại càng dài thì giá trị của nó càng cao so với các loại chứng khoán ngắn hạn khác. Kết quả là, các nhà đầu tư có xu hướng bán tài sản thế chấp mà họ nắm giữ ngay trước ngày hết hạn, đặc biệt khi họ thấy rằng tài sản đang nắm giữ không mang lại lợi nhuận thực sự tốt. Bán lấy tiền để sử dụng vào mục đích khác, hoặc xóa lỗ trước khi thị trường chạm đáy.
Biến động giá của các chứng khoán cơ sở
Chứng khoán cơ sở được giao dịch trực tiếp trên sở giao dịch chứng khoán. Rất nhiều phụ thuộc vào tình hình kinh tế hiện tại của thị trường. Khi giá của nó dao động và tăng lên, thì giá trị của chứng quyền cũng vậy. Trong một số trường hợp, chứng khoán cơ sở vi phạm quy định về hối đoái, việc hủy niêm yết khiến giá giảm khiến giá trị giảm nhanh. Lúc này, người mua có thể chọn bán tài sản thế chấp để lấy lại tiền.
Lãi suất
Yếu tố lãi suất có tác động lớn đến giá của chứng quyền. Khi mua chứng quyền, bạn trở thành chủ nợ của tổ chức phát hành và có quyền thực hiện chứng quyền đối với chứng khoán cơ sở. Số tiền này không thể được sử dụng cho bất kỳ mục đích nào khác trừ khi bạn bán lại tài sản thế chấp. Khi lãi suất thị trường giảm, có nhiều lựa chọn đầu tư tốt hơn, nhưng bạn không thể sử dụng số tiền đã dùng để mua chứng quyền. Điều này làm giảm tính hấp dẫn của bảo lãnh.
Mặt khác, nếu mua chứng quyền, nó trì hoãn việc thực hiện chứng quyền cho đến khi chúng hết hạn. Tuy nhiên, bạn có quyền thực hiện tài sản thế chấp, giúp các nhà đầu tư tiết kiệm tiền và kiếm lãi. Lãi suất càng cao thì giá trị chứng khoán cơ sở sẽ tăng theo, thu nhập bạn kiếm về sẽ nhiều hơn.
Vì vậy, trước khi mua chứng quyền, bạn nên nghiên cứu kỹ xu hướng thị trường xem chứng khoán cơ sở có tăng trưởng như bạn kỳ vọng hay không. Hầu hết mọi người chọn mua chứng quyền khi lãi suất tăng và mặc dù giá của chứng quyền tăng đáng kể nhưng kỳ vọng về lợi nhuận trong tương lai là khá cao.
