Phát triển du lịch bền vững là gì?
Trước tiên, bạn cần hiểu như thế nào là du lịch bền vững? Du lịch bền vững trong tiếng Anh được gọi là Sustainable Tourism và khái niệm này được nhắc đến lần đầu tiên năm 1992, tại Hội nghị về môi trường và phát triển của Liên hợp quốc tại Rio de Janeiro.
Phát triển du lịch bền vững được định nghĩa tại Khoản 14 Điều 3 Luật Du lịch 2017 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018). Theo đó:
“Phát triển du lịch bền vững là sự phát triển du lịch đáp ứng đồng thời các yêu cầu về kinh tế – xã hội và môi trường, bảo đảm hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia hoạt động du lịch, không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu về du lịch trong tương lai.”
Phát triển du lịch bền vững
Hay nói một cách đơn giản nhất, du lịch được coi là phát triển bền vững khi nền du lịch đó tốt cho đất nước lúc này và còn bền vững dài lâu mai sau.
Từ quy định vừa được nêu ra thì có thể nhận định du lịch bền vững dưới góc độ pháp lý là việc trong quá trình thực hiện hoạt động du lịch thì các chủ thể đầu tư kinh doanh du lịch phải giảm thiểu các chi phí và nâng cao tối đa các lợi ích của du lịch cho môi trường tự nhiên và cộng đồng địa phương và có thể được thực hiện lâu dài nhưng không ảnh hưởng xấu đến nguồn lợi mà nó phụ thuộc vào.
Đặc điểm của du lịch bền vững
Du lịch bền vững cần có sự kết hợp toàn diện giữa 3 yếu tố đó chính là: Môi trường – Kinh tế – Văn hóa xã hội. Cụ thể, hoạt động này được thực hiện qua các đặc điểm như sau:
- Thân thiện với môi trường: Các hoạt động du lịch bền vững sẽ tác động một cách tối thiểu nhất đến môi trường tự nhiên như: động vật, cảnh quan, năng lượng… cố gắng mang lại những giá trị tốt đẹp cho môi trường, bảo vệ môi trường một cách tối đa nhất.
- Tôn trọng tính xác thực về xã hội và văn hóa: Du lịch bền vững sẽ không gây hại đến các giá trị văn hóa của từng địa phương, thay vào đó là góp phần quảng bá, tôn trọng bản sắc đó. Hình thức du lịch này cũng khuyến khích các bên liên quan ra sức phát triển, giáo dục, giám sát, đảm bảo giá trị văn hóa khi xây dựng du lịch bền vững.
- Phát triển kinh tế: Những hoạt động của du lịch bền vững sẽ tạo ra mức thu nhập ổn định, công bằng cho cộng đồng địa phương và các bên liên quan.
Mục tiêu và nguyên tắc phát triển du lịch bền vững
Kinh tế – xã hội càng phát triển thì nhu cầu trải nghiệm du lịch là rất lớn đối với du khách trong nước và quốc tế. Việc phát triển du lịch bền vững được xem là lựa chọn mang đến những giá trị tốt đẹp cho cộng đồng.
Mục tiêu
Để phát triển du lịch bền vững, cần xác định rõ những mục tiêu bao gồm:
- Đảm bảo hiệu quả kinh tế
- Duy trì sự phát triển cho địa phương
- Góp phần tạo việc làm và nâng cao thu nhập
- Tạo sự công bằng trong xã hội
- Đáp ứng nhu cầu vui chơi, trải nghiệm của khách du lịch
- Đảm bảo an sinh xã hội
- Bảo tồn các giá trị văn hóa, tự nhiên
- Sử dụng một cách hiệu quả các nguồn lực và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
Nguyên tắc
Ngoài ra, du lịch bền vững cũng được nước ta quán triệt dựa trên các nguyên tắc cơ bản như:
- Khai thác và sử dụng các nguồn lực một cách hợp lý
- Giảm thiểu một cách tối đa việc tiêu thụ quá mức nguồn tài nguyên của thiên nhiên
- Bảo tồn sự đa dạng của thiên nhiên, những giá trị văn hóa và nhân văn
- Phát triển du lịch cần đặt trong sự tổng thể của kinh tế xã hội, đảm bảo hỗ trợ kinh tế cho các địa phương, thu hút sự tham gia của cộng đồng
- Chú trọng vào công tác đào tạo nguồn nhân lực
- Coi trọng việc nghiên cứu khoa học đối với ngành du lịch
Thực trạng phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam
Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có nhiều lợi thế để phát triển bền vững. Cụ thể, nước ta hội tụ 9 khu dự trữ sinh quyển thế giới, 30 vườn quốc gia, 6 vườn di sản và đa dạng các giá trị nổi bật. Hiện nay, Việt Nam đang đứng thứ 27 trên tổng số 156 quốc gia có biển, sở hữu hơn 125 bãi tắm tuyệt đẹp, điển hình trong số đó là Vịnh Nha Trang, Vịnh Hạ Long… Xây dựng và phát triển du lịch bền vững được xem là mục tiêu quốc gia, đặc biệt là tại các nước phát triển như Việt Nam.
Diễn biến phức tạp, kéo dài của đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng trực tiếp, toàn diện đến các hoạt động kinh tế – xã hội, trong đó du lịch là một trong những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Tác động của đại dịch COVID-19 đã khiến các doanh nghiệp dịch vụ lữ hành rơi vào tình trạng khủng khoảng, 90 – 95% doanh nghiệp phải dừng hoạt động hoặc chuyển đổi mô hình kinh doanh. Trong năm 2021, số lượng lao động vẫn làm đủ thời gian chỉ chiếm 25% so với năm trước, thất nghiệp tăng cao, thu nhập giảm sút, gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của nhân dân.
Nhiều chuyên gia cho rằng, dịch COVID-19 với việc hạn chế đi lại sẽ kéo du khách quay về với du lịch nội địa, du lịch gần nhà. Sự lên ngôi của du lịch nội địa cũng thúc đẩy nhu cầu hoạt động ngoài trời, gần gũi với thiên nhiên, nông thôn. Xu hướng du lịch sinh thái có thể sẽ được đẩy mạnh trong thời gian tới với các hình thức phong phú, mục đích giới hạn trong phạm vi gia đình, bạn bè thân thiết, hạn chế tiếp xúc với người lạ và xã hội bên ngoài.
Tại Việt Nam, theo khảo sát của Booking.com, du khách đang bắt đầu có nhận thức hơn về tác động môi trường của mình khi khám phá thế giới. Theo Báo cáo Du lịch bền vững năm 2021 của hãng:
- Có đến 97% du khách Việt Nam cho rằng du lịch bền vững là cực kỳ quan trọng
- 88% nhìn nhận đại dịch là chất xúc tác khiến họ theo đuổi lối du lịch bền vững hơn trong tương lai
- 100% du khách Việt được khảo sát cho biết trong thời gian tới, họ mong muốn lưu trú tại các cơ sở cam kết du lịch bền vững.
- Vì vậy, đây là thời điểm thích hợp để xây dựng và phát triển ngành Du lịch bền vững.
Trong 5 năm quan, hướng đi du lịch bền vững đã giúp cho ngành du lịch Việt Nam có những thay đổi mạnh mẽ, thu hút các nhà đầu tư lớn vào sự phát triển cơ sở hạ tầng du lịch.
Một trong những minh chứng du lịch bền vững tiêu biểu của Việt Nam hiện nay đó chính là siêu quần thể Phú Quốc United Center. Phú Quốc United Center đã được Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam vinh danh giải thưởng “Quy hoạch đô thị quốc gia – VUPA” ở hạng mục “Các khu vực đã được xây dựng”. Công trình này được đánh giá cao bởi những sáng tạo nổi bật, góp phần thay đổi tích cực diện mạo đô thị, hội tụ các bản sắc văn hóa, giữ gìn yếu tố tự nhiên và sinh thái.
Giải pháp phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam
Hiện nay, ở nước ta thì du lịch đang là một trong những ngành kinh tế trọng điểm và được khẳng định là một ngành công nghiệp không khói. Cũng chính vì sự phát triển của ngành kinh tế đem lại nguồn lợi nhuận lớn nên việc phát triển ngành du lịch những vẫn phải quan tâm và trú trọng đến môi trường tự nhiên xung quanh là rất cần thiết.
Giải pháp phát triển du lịch bền vững
Như vậy phát triển du lịch bền vững cần chú trọng một số giải pháp để có thể thực hiện việc phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam, cụ thể những giải pháp phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam có nội dung như sau:
Giải pháp 1
Một là giải pháp phát triển bền vững trong việc phát triển chú trọng hiệu quả kinh tế. Đảm bảo tính hiệu quả kinh tế và tính cạnh tranh để các doanh nghiệp và các điểm du lịch có khả năng tiếp tục phát triển phồn thịnh và đạt lợi nhuận lâu dài.
Giải pháp 2
Hai là giải pháp phát triển bền vững được trở nên phồn thịnh cho địa phương. Việc này được biết đến là sự tăng tối đa đóng góp của du lịch đối với sự phát triển thịnh vượng của nền kinh tế địa phương tại các điểm du lịch, khu du lịch; bao gồm phần tiêu dùng của khách du lịch được giữ lại tại địa phương.
Giải pháp 3
Ba là giải pháp phát triển bền vững về chất lượng việc làm đó là việc các chủ thể tăng cường số lượng và chất lượng việc làm tại địa phương do ngành du lịch tạo ra và được ngành du lịch hỗ trợ, không có sự phân biệt đối xử về giới và các mặt khác.
Giải pháp 4
Bốn là giải pháp phát triển bền vững thể hiện ở sự công bằng xã hội trong quá trình phát triển bền vững ngành du lịch thì cần có sự phân phối lại lợi ích kinh tế và xã hội thu được từ hoạt động du lịch một cách công bằng và rộng rãi cho tất cả những người trong cộng đồng đáng được hưởng.
Giải pháp 5
Năm là giải pháp phát triển bền vững thể hiện ở sự thỏa mãn của khách du lịch: Cung cấp những dịch vụ an toàn, chất lượng cao thỏa mãn đầy đủ yêu cầu của du khách, không phân biệt đối xử về giới, chủng tộc, thu nhập cũng như các mặt khác.
Giải pháp 6
Sáu là khả năng kiểm soát của địa phương: Thu hút và trao quyền cho cộng đồng địa phương xây dựng kế hoạch và đề ra các quyết định về quản lý và phát triển du lịch, có sự tham khảo tư vấn của các bên liên quan.
Giải pháp 7
Bảy là giải pháp phát triển bền vững về an sinh cộng đồng được biết đến là sự duy trì và tăng cường chất lượng cuộc sống của người dân địa phương, bao gồm cơ cấu tổ chức xã hội và cách tiếp cận các nguồn tài nguyên, hệ thống hỗ trợ đời sống, tránh làm suy thoái và khai thác quá mức môi trường cũng như xã hội dưới mọi hình thức.
Giải pháp 8
Tám là giải pháp phát triển bền vững đa dạng văn hóa được thể hiện trong ngành nghề du lịch đó là việc tôn trọng và tăng cường giá trị các di sản lịch sử, bản sắc văn hóa dân tộc, truyền thống và những bản sắc đặc biệt của cộng đồng dân cư địa phương tại các điểm du lịch.
Giải pháp 9
Chín là giải pháp phát triển bền vững thống nhất về tự nhiên: Duy trì và nâng cao chất lượng của cảnh vật, kể cả ở nông thôn cũng như thành thị, tránh để môi trường xuống cấp.
Giải pháp 10
Mười là giải pháp phát triển bền vững đa dạng sinh học: Hỗ trợ cho việc bảo tồn khu vực tự nhiên, môi trường sống, sinh vật hoang dã và giảm thiểu thiệt hại đối với các yếu tố này.
Giải pháp 11
Mười một là giải pháp phát triển bền vững dựa trên hiệu quả của các nguồn lực như: Giảm thiểu mức sử dụng những nguồn tài nguyên quý hiếm và không thể tái tạo được trong việc phát triển và triển khai các cơ sở, phương tiện và dịch vụ du lịch.
Giải pháp 12
Mười hai là giải pháp phát triển bền vững nhưng vẫn không quên chú trọng đến một môi trường trong lành. Môi trường được giữ trong lành ở đây như: giảm thiểu ô nhiễm không khí, nước, đất và rác thải từ du khách và các hãng du lịch.
Như vậy, trong quá trình phát triển du lịch bền vững mà đảm bảo giải quyết các vấn đề đã đưa ra về giải pháp phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam. Tuy nhiên, những giải pháp cho sự phát triển đó chỉ mang tính tương đối bởi vì trong xã hội luôn luôn có sự thay đổi và phát triển. Cần thường xuyên có sự cập nhật thường xuyên để phù hợp với tương lai.
Kết luận
Trên đây là những thông tin về khái niệm, thực trạng và giải pháp phát triển du lịch bền vững. Mong rằng qua đây bạn sẽ có thêm kiến thức cũng như hiểu biết để bảo vệ sự phát triển của du lịch Việt Nam. Chúc bạn một ngày tốt lành!
