Doanh thu cận biên là gì? Ý nghĩa của doanh thu cận biên 

Doanh thu cận biên là gì?

Doanh thu cận biên tên tiếng anh là marginal revenue, đây là phần doanh thu tăng thêm một đơn vị sản phẩm. 

• Trong điều kiện cạnh tranh các doanh nghiệp đối mặt với đường cầu nằm ngang tại mức giá thị trường (doanh thu cận biên = giá cả). (Hình a)
• Trong điều kiện cạnh tranh không hoàn hảo, ví dụ như thị trường độc quyền, các doanh nghiệp phải đối mặt với đường cầu và đường doanh thu cận biên xuống dốc. Khi đó doanh thu cận biên nhỏ hơn giá cả, đơn vị sản phẩm tăng thêm đem lại lượng doanh thu nhỏ hơn so với đơn vị sản phẩm trước đó. Doanh thu cận biên tác động qua lại với chi phí cận biên để xác định mức sản lượng cho phép doanh nghiệp đạt lợi nhuận tối đa. (Hình b)

Ảnh minh họa doanh thu cận biên

Sản phẩm doanh thu cận biên là gì?

Sản phẩm doanh thu cận biên (tên tiếng anh là marginal revenue product – MRP) là một doanh thu tăng thêm do sử dụng thêm một đơn vị đầu vào nhân tố để sản xuất và bán thêm một đơn vị sản phẩm. 

Sản phẩm doanh thu cận biên của một nhân tố được tính bằng sản phẩm hiện vật cận biên của nhân tố đó nhân với giá của sản phẩm. Sản phẩm doanh thu cận biên cộng với chi phí nhân tố cận biên cho doanh nghiệp cần sử dụng bao nhiêu đầu vào nhân tố để tối đa hóa lợi nhuận.

Để minh họa rõ hơn bằng việc sử dụng lao động trong điều kiện thị trường cạnh tranh hoàn hảo. Trong điều kiện này mức lương và lượng lao động cân bằng được biểu thị We là Qe (như hình a và b bên dưới) xác định bằng giao điểm của hai đường cung và cầu về lao động thị trường. Vì sử dụng một phần nhỏ lao động trên thị trường nên mỗi doanh nghiệp không thể gây ảnh hưởng đến mức lương. Thế nên mức lương và chi phí lao động cận biên (MFC) đối với một doanh nghiệp được coi là cố định – một công nhân được thuê thêm làm tăng tổng chi phí nhân tố của doanh nghiệp một lượng đúng bằng mức lương hiện hành trên thị trường.

Sản phẩm của doanh thu cận biên của công ty giảm vì ngay trong điều kiện cạnh tranh và giá sản phẩm không đổi, sản phẩm hiện vật cận biên vẫn giảm nguyên nhân bởi quy luật lợi suất giảm dần đối với đầu vào lao động. Doanh nghiệp tối đa hóa lợi nhuận bằng việc sử dụng thêm công nhân tới điểm (Qc trong hình a) mà tại đó phần đóng góp cho doanh thu (MRP) của người công nhân mới thuê bằng số tiền lương phải trả thêm (MFC).

Ảnh minh họa về doanh thu cận biên

Các chủ doanh nghiệp sẽ thường xuyên sử dụng phân tích MRP để đưa ra quyết định sản xuất quan trọng. 

Công thức tính doanh thu cận biên

Doanh thu cận biên được tính theo công thức sau đây:

MRq = TRq – TR(q-1)

Trong đó: 

TRq:  tổng doanh thu có được nhờ bán một khối lượng hàng hóa

q và TR(q-1): Tổng doanh thu nhờ bán một khối lượng hàng hóa ít hơn (q-1), MRq: Doanh thu biên của đơn vị hàng hóa thứ q (đơn vị hàng hóa cuối cùng trong khối lượng q).

Ví dụ:

Một lô hàng gồm 100 chiếc điện thoại iphone, doanh nghiệp có thể đặt giá mỗi chiếc điện thoại này là 20 triệu đồng. 

Tổng doanh thu của lô hàng 10 chiếc sẽ là 20 triệu đồng/điện thoại x 10 máy = 200 triệu đồng.

Để bán một lô hàng gồm 11 chiếc điện thoại iphone và nếu như doanh nghiệp đó phải hạ giá mỗi chiếc điện thoại xuống còn 19,5 triệu đồng/điện thoại. Lúc này, tổng doanh thu của lô hàng thứ 2 này là 19,5 triệu đồng/điện thoại x 11 máy = 214,5 triệu đồng.

Như vậy doanh thu biên của chiếc điện thoại thứ 11 là 214,5 triệu đồng – 200 triệu đồng) = 14,5 triệu đồng.

Ý nghĩa của doanh thu cận biên

Các công ty muốn bán nhiều mẫu sản phẩm thường áp dụng phương án giảm giá thành so với giá niêm yết. Kết quả là, ngay cả khi số lượng mẫu sản phẩm bán ra tăng lên, doanh thu cận biên giảm và việc kinh doanh trở nên có lãi rất ít, thậm chí còn không có lãi. Vì vậy, trên cơ sở doanh thu cận biên, công ty sẽ tiến hành tìm hiểu và nghiên cứu  để xây dựng chính sách kinh doanh tương thích bảo vệ doanh thu cận biên phù hợp với ngân sách khi mà mục tiêu chính của chiến dịch kinh doanh thương mại mà công ty đang tiến hành là tạo ra doanh thu bán  nhiều sản phẩm nhưng không có lãi hoặc lãi ít, lúc này chiến dịch  không hiệu quả. Tuy nhiên, nếu công ty muốn cho nhiều người biết đến mẫu sản phẩm và chất lượng dịch vụ của mình bằng cách giảm giá để nhiều người có thể sử dụng  sản phẩm và dịch vụ của họ, điều đó có thể mang lại lợi nhuận cao, nhưng đồng thời công ty phải đồng ý hòa vốn hay thậm chí còn lỗ vốn.

Doanh thu cận biên được sử dụng như thế nào?

Doanh thu cận biên được sử dụng phổ biến nhất trong kinh doanh mục đích để:

So sánh sản lượng với doanh thu

Các công ty dụng tỷ lệ doanh thu cận biên để theo dõi doanh thu so với sản lượng nhằm đảm bảo chi phí biên bằng với doanh thu cận biên.  Nếu doanh thu cận biên giảm xuống dưới chi phí biên trên một đơn vị, doanh nghiệp thường sẽ ngừng sản xuất các sản phẩm, dịch vụ và phân tích chi phí sản xuất so với lợi ích. 

Quản lý chi phí sản xuất 

Mọi công ty sẽ xem xét doanh thu cận biên để định giá một sản phẩm cho một sản phẩm, lập kế hoạch sản xuất và phân tích nhu cầu từ người tiêu dùng. Sử dụng doanh thu cận biên nhằm phân tích nhu cầu người tiêu dùng để có thể ngăn được tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt sản phẩm, đảm bảo chi phí sản xuất vừa phải và tăng doanh số, lợi nhuận khi bán hàng. 

Đặt giá

Việc xác định doanh thu cận biên của một sản phẩm sẽ giúp doanh nghiệp thiết lập chương trình khuyến mãi, từ đó khuyến khích khách hàng mua sản phẩm và làm tăng doanh số bán hàng. Tỷ lệ này có thể giúp doanh nghiệp xác định được mức giá tốt và lên kế hoạch cho bất kỳ sự thay đổi nào trong sản xuất để theo kịp nhu cầu. 

Doanh thu cận biên và chi phí cận biên

Doanh thu cận biên, tên tiếng anh là Marginal Cost, ký hiệu là MC, đây là phần ngân sách tăng thêm khi doanh nghiệp góp vốn đầu tư để sản xuất thêm một lượng mẫu sản phẩm phân phối cho đầu ra. Đây cũng chính là mức phí tổn mà một doanh nghiệp phải bỏ ra để tăng thêm lượng sản phẩm và hàng hóa phân phối cho đầu ra. 

Ví dụ: Một doanh nghiệp sản xuất 400 chiếc túi với chi phí là 200.000 đồng/chiếc (tương đương với 80 triệu đồng). Nếu chi phí làm 401 chiếc túi là 80.200.000 đồng/chiếc thì doanh nghiệp sẽ phải bổ sung thêm một khoản phí là 200.000 đồng để có thêm chiếc túi nữa. Điều đó có nghĩa là chi phí biên của việc sản xuất bộ quần áo thứ 501 là 200.000 đồng.

Nếu giả thiết trang thiết bị sản xuất của hãng không biến hóa thì ngân sách cận biên sẽ được tính bằng đạo hàm của tổng ngân sách theo sản lượng. Ta có, công thức sau:

MC = dTC/dQ

Trong đó: 

• MC là chi phí cận biên 
• TC là tổng chi phí 
• Q là sản lượng

Mối quan hệ giữa doanh thu cận biên sẽ bằng ngân sách cận biên: Chủ doanh nghiệp hoàn toàn có thể tăng doanh thu khi làm cho doanh thu cận biên bằng ngân sách cận biên và giá tiền của mẫu sản phẩm bằng nhau. Trong trường hợp doanh thu cận biên lớn hơn ngân sách cận biên thì doanh thu hoàn toàn có thể tăng lên bằng cách tăng sản lượng. Trường hợp ngược lại, doanh thu cận biên nhỏ hơn ngân sách cận biên thì hoàn toàn có thể tăng doanh thu bằng cách giảm sản lượng.

Doanh thu cận biên của doanh nghiệp độc quyền

Thị trường độc quyền bán là thị trường có duy nhất một doanh nghiệp chuyên cung cấp toàn bộ sản phẩm của ngành mà không có các sản phẩm khác thay thế. Trên thị trường này lợi thế sẽ phụ thuộc về người bán vì họ là người sẽ định giá sản phẩm. Ở nước ta thì một số ngành độc quyền bán như phát hành tem bưu chính, truyền tải, hệ thống điện quốc gia, quản lý, duy trì và khai thác mạng bưu chính viễn thông,…

Tại sao doanh thu cận biên lại rất quan trọng?

Doanh thu cận biên quan trọng không chỉ với các nhà kinh doanh nhỏ lẻ mà đến các thị trường lớn khác. Số liệu doanh thu cận biên sẽ cho phép các nhà sản xuất đưa ra quyết định tốt hơn, sáng suốt hơn về nỗ lực sản xuất. Việc phân tích doanh thu cận biên một cách kỹ lưỡng và thường xuyên sẽ giúp cho các nhà lãnh đạo doanh nghiệp hiểu được sự gia tăng doanh thu từ một đơn vị sản lượng bổ sung tại một thời điểm cụ thể. Và dựa vào các tính toàn, doanh nghiệp có thể tạm dừng hoặc tiếp tục sản xuất, điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chuỗi cung ứng và chu kỳ mua hàng của người tiêu dùng. 

Vậy trên đây là những thông tin về doanh thu cận biên và một vài ví dụ để bạn hiểu rõ doanh thu cận biên là gì để bạn có thể đưa ra chiến lược kinh doanh hiệu quả nhất.