Cạnh tranh độc quyền là gì?
Cạnh tranh độc quyền là đặc trưng của một ngành công nghiệp trong đó nhiều công ty cung cấp các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự nhau, nhưng không phải là thay thế hoàn hảo.
Cạnh tranh độc quyền có liên quan chặt chẽ đến chiến lược kinh doanh khác biệt hóa sản phẩm. Bản chất của cạnh tranh độc quyền một nền tảng trung gian giữa độc quyền và cạnh tranh hoàn hảo cùng sự kết hợp các yếu tố của chúng. Các doanh nghiệp trong cạnh tranh độc quyền đều có sức mạnh thị trường tương đối thấp như nhau và đều là người quyết định giá.
Cạnh tranh độc quyền
Cạnh tranh độc quyền cũng là một hình thức cạnh tranh đặc trưng của một số ngành công nghiệp quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày như: nhà hàng, quần áo, đồ điện tử, đồ gia dụng,…
Đặc điểm cơ bản của cạnh tranh độc quyền
Nhiều người bán
Có lượng lớn các công ty bán các sản phẩm liên quan chặt chẽ nhưng không đồng nhất với nhau. Mỗi công ty hoạt động độc lập và có một thị phần nhất định. Do vậy, cá nhân một công ty đã kiểm soát hạn chế giá thị trường. Số lượng các công ty dẫn đến sự cạnh tranh lớn trên thị trường.
Khác biệt hóa sản phẩm
Mỗi công ty lại có một vị thế trong việc thực hiện một số mức độ độc quyền thông qua sự khác biệt về sản phẩm. Khác biệt hàng hóa về sản phẩm là sự khác biệt của sản phẩm trên cơ sở về thương hiệu, kích thước, màu sắc, hình dáng, màu sắc,… Sản phẩm của các công ty có thể tương tự nhau nhưng không thể thay thế hoàn hảo cho công ty khác. Người tiêu dùng mua một sản phẩm khác biệt giữa các sản phẩm giống nhau được sản xuất bởi các công ty khác nhau. Họ sẵn sàng trả các mức giá khác nhau cho cùng một sản phẩm được sản xuất bởi các công ty khác nhau. Chính điều này mang lại một số độc quyền cho cá nhân của mỗi công ty trong việc tạo ảnh hưởng đến giá thị trường của sản phẩm.
Chi phí bán hàng
Đặc điểm điểm thứ ba là về chi phí bán hàng. Đây là tiêu chí khiến cho sản phẩm được phân biệt với nhau và những khác biệt này được người mua biết đến thông qua chi phí bán hàng. Không có chi phí bán hàng trong cạnh tranh hoàn hảo vì sự hoàn hảo của thông tin giữa người mua và người bán. Tương tự, với độc quyền, chi phí bán hàng chỉ là một lượng nhỏ vì công ty không phải đối mặt với sự cạnh tranh từ bất kỳ công ty nào khác.
Tự do gia nhập
Trong thị trường cạnh tranh độc quyền, các công ty có thể tự do gia nhập hoặc rời khỏi ngành bất cứ lúc nào họ muốn. Điều này đảm bảo không có lợi nhuận bất thường nào đối với một công ty trong dài hạn. Nhưng cần lưu ý rằng việc tham gia thị trường cạnh tranh độc quyền không dễ dàng và miễn phí như là cạnh tranh hoàn hảo.
Lợi nhuận bình thường trong dài hạn
Trong dài hạn, lợi nhuận sẽ thu hẹp khi người mới tham gia vào thị trường để cạnh tranh. Do rào cản gia nhập nên các doanh nghiệp mới có thể thấy được tất cả các khoản lợi nhuận siêu ngạch nào được tạo ra và nhanh chóng tham gia để giành lấy thị phần.Vì vậy, trong khi một số doanh nghiệp có thể thu lợi nhuận từ các sản phẩm mới trong ngắn hạn thì những khoản lợi nhuận siêu ngạch này lại bị giảm xuống khi cạnh tranh xuất hiện.
Thông tin không hoàn hảo
Nhiều người tiêu dùng lựa chọn một trong vài sản phẩm, hàng hóa được bày bán ở gần nhà. Đôi khi người mua có thể biết về một loại hàng hóa cụ thể ở nơi có sẵn giá thấp. Tuy nhiên cũng không thể tự mình đi đến đó, tương tự như việc người bán không biết chính xác sở thích của người mua và từ đó không cung cấp được dịch vụ đúng nơi mà khách hàng có nhu cầu cao.
Cạnh tranh phí giá cả
Trên thị trường cung cấp các sản phẩm, dịch vụ khác nhau nên doanh nghiệp cạnh tranh cả về chất lượng. Đồng thời các doanh nghiệp cũng sẽ cạnh tranh nhau dựa trên các yếu tố phi giá cả khác như vị trí, thương hiệu, quảng cáo và chất lượng.
Ví dụ về thị trường cạnh tranh độc quyền
Hiện nay có rất nhiều ví dụ về hoạt động kinh doanh cạnh tranh độc quyền như các thương hiệu mỹ phẩm. Trên thị trường có rất nhiều loại kem dưỡng, mỗi hàng sẽ có những công dụng, mẫu mã và giá thành khác nhau. Người tiêu dùng chỉ có thể phân biệt được dựa trên thương hiệu và các thông tin trên.
Bên cạnh đó, thị trường cạnh tranh độc quyền còn xuất hiện ở thị trường dịch vụ ăn uống, thị trường dịch vụ bán lẻ…
Ưu nhược điểm của thị trường cạnh tranh độc quyền
Ưu điểm
Đa dạng hóa sản phẩm trên thị trường giúp người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn khác nhau phù hợp với từng nhu cầu và mức thu nhập khác nhau của các đối tượng người dùng.
Nhược điểm
Nhược điểm của thị trường cạnh tranh độc quyền bao gồm:
- Mức giá lớn hơn chi phí cận biên nên gây ra nhiều tổn thất xã hội, từ đó phúc lợi xã hội giảm.
- Các hãng cạnh tranh độc quyền hoạt động với công suất thừa
- Thị trường cạnh tranh độc quyền thường hoạt động kinh tế kém hiệu quả hơn, các doanh nghiệp thiết lập quy mô sản xuất nhỏ hơn quy mô sản xuất tối ưu, giá bán lớn hơn chi phí biên.
Kết luận
Hy vọng những thông tin về khái niệm và đặc điểm của cạnh tranh độc quyền sẽ hữu ích với bạn đọc. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hãy để lại bình luận phía dưới cho chúng tôi nhé.
Chúc bạn một ngày tốt lành!
